์ดํ์ง
(Hyeong-Jin Lee)
1iD
์ค๊ดํ
(Kwang-Hoon Yoon)
1iD
์ ์ค์ฐ
(Joong-Woo Shin)
1iD
๊น์ฌ์ฒ
(Jae-Chul Kim)
1iD
์ค์์ค
(Sang- Yun)
โ iD
-
(Dept. of Electrical Engineering, Soongsil University, Korea.)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Distribution System, Smart Inverter, Volt-Var Curve, Hosting Capacity
1. ์ ๋ก
์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ์์๊ณ ๊ฐ ๋ฐ ํ๊ฒฝ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ํ์๊ด๋ฐ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ์์๋์ง์์ด ๊ฐ๊ด์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ๊ตญ๋ด์์๋ ์ฌ์์๋์ง 3020 ์ดํ๊ณํ์ ์ํด
2030๋
๊น์ง ์ ์ฒด ์๋์ง ๋ฐ์ ๋์ 20%๋ฅผ ์ฌ์ ์๋์ง์์ผ๋ก ํ๋ํ๋ ค๋ ๋ชฉํ๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์๋ค(1,2). ๋ฐ๋ผ์ ์ง์์ฒด ๋ฐ ๋ฐ์ ์ฌ์
์๋ค์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋๋ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ถ์ฐ์ ์์ฐ๊ณ๊ฐ ๊ธ์ฆํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ๋ง์ด ์ฐ๊ณ๋๋ ํ์๊ด
๋ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์์น๋ ์ฐ๊ณ์ฉ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ ์์ด ๊ณผ๋ํ๊ฒ ์์น๋๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ค(1,2). ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ์ฌ ์ ์ ํ ์ ์์ผ๋ก ์์ฉ๊ฐ์ ์ ๋ ฅ์ ๊ณต๊ธํ๊ธฐ ์ํด ์ฃผ๋ณ์๊ธฐ์ ํญ-์ ์ด(3), ์ ๋ก์ ์์กฐ์ ์ฅ์น(Step Voltage Regulator, SVR) ์ค์น(4), ์ธ๋ฒํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ์ ์ด(5,6)์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์์ด ๊ณ ๋ ค๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฃผ๋ณ์๊ธฐ์ ํญ-์ ์ด๋ ๋ค์์ ํผ๋ ๊ฐ ์ ์ ํธ์ฐจ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ตฌ์ฑ์์๋ ์ ์ฉ์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๋๋ค. ๋ํ,
๊ตญ๋ด ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ํผ๋ ๊ธธ์ด๊ฐ ์งง์ ํน์ง์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ SVR์ ์ค์น๊ฐ์๊ฐ ์ ๋ค. ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ SVR์ ์ค์น๋ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ด
๋ถ์กฑํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์ฐ์ ์์ผ๋ก ์ธํ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ ํฉํ์ง ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋๋ ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ธ๋ฒํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
๊ตฌ์ฑ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ธ๋ฒํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ์ ์ด๊ฐ ๊ฐ๊ด์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค(5,6).
๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋๋ ๋ถ์ฐ์ ์์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์ธ๋ฒํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ์ด ๊ธฐ๋ฅ ์ค ์ ์-๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ์ ์ด(Volt-Var Curve,
VVC)๊ฐ ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ผ๋ก ๊ฐ๊ด์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. VVC๋ ์ฐ๊ณ์ (Point Common Coupling, PCC) ์ ์์ ๋ฐ๋ผ
๋ฌดํจ์ ๋ ฅ์ ๊ณต๊ธ ๋๋ ํก์ํจ์ผ๋ก์จ ์ ์์ ์ ์งํ๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํ๋ค(7-10). ๋ฐ๋ผ์ VVC๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ ์๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ๋ฐํ๊ฒ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ (7-9)๋ VVC ์ ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ํธ์ฐจ, ์์คํ
์์ค๊ณผ ๊ฐ์ ์์คํ
์ฑ๋ฅ ๊ฐ์ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์๋ค. ํ์ง๋ง, VVC ์ ์ฉ์ผ๋ก ์ธํ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์
๊ฐ์ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ฏธํกํ์๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ (10)์ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ VVC์ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ํ์ง๋ง, ์ด์๊ท์ ์ค ์ ์ ์ํ์น์ ๋ํ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด์ ์ํํ์ฌ ์ ์ฉํ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ
๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ฐ์ ์์ VVC ํ์ฌ์จ(Penetration level of VVC)์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ฏธํกํ์๋ค. ํ์ฌ์จ์ ํผ๋์ ์ฐ๊ณ๋ ๋ถ์ฐ์ ์์
VVC๊ฐ ๋ง์ดํธ(Mount) ๋ ๋น์จ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์๊ด์ ์์ฉ๋์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ๋ฐฐ์ ๊ณํต ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ถํฌ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋ ๋ชจ๋
ํ์๊ด ๋ฐ์ ์ VVC๋ฅผ ํ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ํจ์จ์ ์ด์ง ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ๊ธฐ์ค๋ ํ์๊ด์ VVC๋ฅผ ํ์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฒฝ์ ์ ์ผ๋ก ์ค๊ณ๋ ์ธ๋ฒํฐ ์ฉ๋์ ์ํด ์ถ๋ ฅ๊ฐ์์
๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ด๋ ๋ ์ ์๋ค. ์ถ๋ ฅ๊ฐ์๋ ๊ฐ์ธ์ฌ์
์์ ์์ต์์ค๊ณผ ์ง๊ฒฐ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฏผ๊ฐํ ์ฌํญ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ VVC
ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์๋ถ์์ ํตํด ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ๋ง์ง์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ํ, ํผ๋์ ์ฐ๊ณ๋ ํ์๊ด์ VVC ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์๋ถ์์ ํตํด ๋ถ์ฐ์ ์
์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ๋ง์ง์ ๋ถ์ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 1. ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ ๊ธฐ๋ฅ ํจ๊ณผ ๊ฒ์ฆ์ ์ํ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ
Fig. 1. Test model for verifying the volt-var curve effect of the smart inverter
2. Analysis Methodology
2์ ์ ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ VVC ์ ์ฉ์ผ๋ก ์ธํ ์ํฅ ๋ถ์์ ์ํด ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ VVC์ ๋ํด ์ค๋ช
ํ์๋ค.
2.1 Test Model for Effect Verification
๊ทธ๋ฆผ 1์ ๋ฐฉ์ฌํ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํ
์คํธ ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํ 1์ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ ๊ณํต์๋ ์์ฉ๋ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ๋ถํฌ๋์ด ์ฐ๊ณ๋์ง๋ง, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋
์ต์
์ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด ๋ชจ๋ธ ๋ง๋จ์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ง์ค์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ณ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ๊ฐ์ ํ์๋ค. ๋ํ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ฐ๊ณ๊ฐ ๋์ง
์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ถํฐ ๋ถ์ฐ์ ์์ ์ฉ๋์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐ์ํค๋ฉด์ ์ ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ต๊ทผ (11)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ์๊ด๋ฐ์ ์ ์์ฉ๋์ด ์ผ๋ฐ ๋ฐฐ์ ์ ๋ก์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ์กด 10[MW]์์ 12[MW]๋ก ์ํฅ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ 12[MW]์ ํฅํ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํ
๊ฒ์ ๊ณ ๋ คํด 14[MW]๋ฅผ ์ง์ค์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 2๋ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์์ ํ์ฉ๋ ํ์๊ด์ ์ถ๋ ฅ๊ณผ ๋ถํ์ ์ ๋ ฅ ์ฌ์ฉ์ ์ฐ๊ฐ ํ๋กํ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์๋ค. ํ์๊ด์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ ์จ ๋ฑ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ์ ์ํด ๋ด์ ๊ฐ์ฅ ์ถ๋ ฅ์ด
๋์ ํน์ง์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ๋ถํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๊ณผ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋๋๋ฐฉ๋ถํ๋ก ์ธํด ์ ๋ ฅ์ฌ์ฉ์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ผ๋ฉฐ ์ค๋ ๊ณผ ์ถ์๊ณผ ๊ฐ์ ํน์ํด์ผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ถํ์ ์ ๋ ฅ์ฌ์ฉ์ด
๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๊ฐ์ํ๋ ํน์ง์ด ์๋ค.
ํ 1. ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ฉ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์
Table 1. Parameter used in test model
Component
|
Parameters
|
PV Capacity
|
Variable
12,14[MW] focused analysis
|
Load Capacity
|
3[MW]
|
Main
Transformer
|
154/22.9 [kV] 45/60[MVA]
|
Line
Impedance
|
0.182+j0.391 โฆ/km
|
Line Length per Section
|
2[km]
|
๊ทธ๋ฆผ. 2. ํ์๊ด ์ถ๋ ฅ ๋ฐ ๋ถํ ์ ๋ ฅ์ฌ์ฉ์ ์ฐ๊ฐ ํ๋กํ์ผ (a) ํ์๊ด ์ถ๋ ฅ (b) ๋ถํ ์ ๋ ฅ์ฌ์ฉ
Fig. 2. Annual profile of PV output and load power usage (a) PV output (b) load
power usage
๋ฐฐ์ ์ฉ ์ ๊ธฐ์ค๋น ์ฑ๋ฅ๊ธฐ์ค์ ์ํ ํน๊ณ ์ ์ ์ ์ ์ง๋ฒ์์ ์ํ์น๋ 23,800V(1.039p.u) ์ด๋ฉฐ ํํ์น๋ 20,800V(0.908p.u) ์ด๋ค
(12). ๊ณ ์ฅ ๋ฑ ์ด์์ํ๋ฅผ ์ ์ธํ ์ ์์ํ์์๋ ์ ์์ ์ ์ง๋ฒ์๋ฅผ ๋ง์กฑํด์ผ ํ๋ค. ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ๋ก ์ธํด ๊ณผ์ ์์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ถ์ฐ์ ์์ ์ ์๋ฌธ์ ๊ฐ
ํด๊ฒฐ ๋ ๋ ๊น์ง ์ ์๋๊ธฐ ์ํ๊ฐ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด์ ํ ์ ์๋ ๋ฐฉ์์ด ํ์ํ๋ค.
2.2 Volt-Var Curve of Smart Inverter for Over-Voltage Mitigation
VVC๋ ์ฐ๊ณ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ํ์๊ด์ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ์ถ๋ ฅ์ ์ ์ดํจ์ผ๋ก์จ ์ ์์ ์ ์งํ์ฌ ์ ๋ ฅํ์ง์ ์ ์งํ๋๋ฐ ๋์์ ์ค๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 3์ ๋ถ-๊ฐ๋ ์์ญ๊ณผ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ๋ค๋ฅธ VVC๋ฅผ ํํํ์๋ค. ํ 2๋ ๊ทธ๋ฆผ 3์์ ์ธ๊ธ๋ VVC ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. Aggressive ํ์
์ VVC๋ Moderate ํ์
๊ณผ ๋น๊ตํ์์ ๋ ๋ถ-๊ฐ๋ ์์ญ(Dead-band)์ด
์ข๊ณ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์ปค์ ์ ์ ๋ณ๋์ ๋ฏผ๊ฐํ๊ฒ ๋์ํ๋ ํน์ง์ ๊ฐ๋๋ค. ์(1)์ ์ฐ๊ณ์ (Point Common Coupling, PCC) ์ ์์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์๊ด ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ์ถ๋ ฅ์ ์ง๋ น์น๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ ์์ด ์ผ์ ๊ฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒฝ์ฐ
๋ฌดํจ์ ๋ ฅ์ ๊ณต๊ธํจ์ผ๋ก์จ ์ ์ ๊ฐํ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ์ ์์ด ์ผ์ ๊ฐ ๋ณด๋ค ๋์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ์ ํก์ํจ์ผ๋ก์จ ์ ์ ์์น์ ์ต์ ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 3. ๊ณผ์ ์ ํด์๋ฅผ ์ํ ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ ์ ์-๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ์ปค๋ธ
Fig. 3. Volt-Var Curve of Smart Inverter to alleviate over-voltage problem
ํ 2. ๊ทธ๋ฆผ 3์์ ํ์ฉ๋ Volt-Var Curve ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋งค๊ฐ๋ณ์
Table 2. Parameter according to volt-var curve type in figure 3
Volt-Var Curve
|
Parameter
|
Aggressive
|
Vvv1
|
Vvv2
|
Vvv3
|
Vvv4
|
0.98
|
0.99
|
1.01
|
1.02
|
Qvv1
|
Qvv2
|
Qvv3
|
Qvv4
|
1
|
0
|
0
|
-1
|
Moderate
|
Vvv1
|
Vvv2
|
Vvv3
|
Vvv4
|
0.92
|
0.98
|
1.02
|
1.08
|
Qvv1
|
Qvv2
|
Qvv3
|
Qvv4
|
0.44
|
0
|
0
|
-0.44
|
3. Simulation Result
3์ ์ 2.2์ ์์ ์ค๋ช
ํ ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ VVC ์ ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ ํน์ฑ ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ์ํฅ ๋ถ์์ ์ํด 2.1์ ์์ ์ธ๊ธํ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์
ํ์ฉํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ก๊ทธ๋จ์ EPRI์์ ์ ๊ณตํ๋ Quasi-Static Time-Series ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ธ OpenDSS๋ฅผ
ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค.
3.1 Analysis of Voltage Characteristics according to Volt-Var Curve Type
๊ทธ๋ฆผ. 4. ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ์ฉ๋๊ณผ Volt-Var Curve ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ๋ง๋จ ์ ์ ํ๋กํ์ผ
Fig. 4. Voltage profile at the end of the feeder according to PV capacity and
volt-var curve type
๊ทธ๋ฆผ 4(a)๋ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ์ฉ๋(ํ์๊ด์ ์ฐ๊ณํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ, 12[MW], 14[MW])์ ๋ฐ๋ฅธ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ ๋ง๋จ(bus 12)์ ์ฐ๊ฐ ์ ์ ํ๋กํ์ผ์ ๋ํ๋ธ๋ค.
๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐ๊ฐ ์ ์ ํ๋กํ์ผ ์ค ๋ง๋จ ๋ชจ์ ์ ์ต๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ํ์ธํ์๋ค. ํนํ, ์ฐ๊ณ๋ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ
์ ์ ์ ์ง ๋ฒ์์ ์ํ์น๋ฅผ ์๋ฐํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ์ฆ๊ฐ์ํค๊ธฐ ์ํด์๋ ์ ์ ์์น ์ต์ ๊ฐ ํ์ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 4(b)๋ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฉ๋์ด 12[MW]๊ฐ ์ฐ๊ณ๋์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, VVC ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐ๊ฐ ์ ์ ํ๋กํ์ผ์ ๋ํ๋ธ๋ค. Aggressive ํ์
์ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ
๊ฒฝ์ฐ, ํผํฌ์ ์์ด ์ฝ 3%๊ฐ ์ต์ ๋์์ผ๋ฉฐ Moderate ํ์
์ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ํผํฌ์ ์์ด ์ฝ 2% ์ต์ ๋์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด VVC ์ ์ฉ์ ํตํด
๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ์ฌ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ ์ฆ๊ฐ์ํฌ ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 5. ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ์ฉ๋๊ณผ Volt-Var Curve ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ณ ์ต๋์ ์
Fig. 5. Peak voltage for each bus according to PV capacity and volt-var curve type
๊ทธ๋ฆผ 5(a)๋ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ,
๊ทธ๋ฆผ 5(b)๋ Aggressive ํ์
์ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ,
๊ทธ๋ฆผ 5(c)๋ Moderate ํ์
์ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฉ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ ๋ชจ์ ๋ณ ์ต๋์ ์์ ๋ํ๋ธ๋ค. VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ฐ๊ณ๋์ง ์์์
๋ ๋ณ์ ์์์๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋จผ ๋ง๋จ์ ์ ์๊ฐํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ฒ์ ํ์ธ ํ ์ ์๋ค. ํ์ง๋ง, ์ฐ๊ณ๋๋ ๋ถ์ฐ์ ์์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ณด๋ค
์ ์ํผํฌ๊ฐ ์์นํ์๋ค. ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์ฉ๋์ด ์ฝ 10[MW] ์ฐ๊ณ๋์์ ๋ ๋ง๋จ์ ์์ด ์ ์ง๋ฒ์์ ์ํ์น๋ฅผ ์ด๊ณผํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. Aggressive
ํ์
์ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ถ์ฐ์ ์์ด 12[MW]๊ฐ ์ฐ๊ณ๋์์ ๋ ์ ์์ํ์น๊น์ง ์ฝ 0.021[p.u.]์ ์ฌ์ ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค. Moderate ํ์
์
VVC๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ถ์ฐ์ ์์ด 12[MW] ์ฐ๊ณ๋์์ ๋ ์ ์์ํ์น๊น์ง ์ฝ 0.009[p.u.]์ ์ฌ์ ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์ฉ๋์ด
์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ์ ์ ์ง ๋ฒ์๋ฅผ ์๋ฐํ ํ๋ฅ ์ด ๋์์ง์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ, VVC ํ์
์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ ์์น์ ์ต์ ํ๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ์์ดํจ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ถ-๊ฐ๋
์์ญ์ด ์ข๊ณ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ๋์ ์ฐ๊ณ์ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ฏผ๊ฐํ ์ ์ด๋ฅผ ํ๋ Aggressive ํ์
์ VVC๊ฐ ์ ์ ์์น ์ต์ ์ ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์์ ํ์ธํ์๋ค.
3.2 Analysis of Voltage Characteristics according to Penetration Level of Volt-Var
Curve
ํ์ฌ ์ฌ์์๋์ง ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ ์ฑ
๋ฑ์ ์ด์ ๋ก ์ด๋ฏธ ๋ง์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋์ด ์๋ค. ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋ ๋๋ถ๋ถ์ ํ์๊ด์ ์์ฉ๋์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด
๊ฐ์ธ ๋ฐ์ ์ฌ์
์๋ค์ ์ํด ์ด์๋๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ํน์ง์ ๊ฐ๋ ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋ ํ์๊ด๋ค์ ํญ์ ํจ๋ ์ฉ๋๋งํผ ์ต๋์ถ๋ ฅ์ ๋ด์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๊ณ ๊ณผ์ ์์
๊ฒฝ์ ์ฑ์ ์ด์ ๋ก PCS(Power Conversion System)์ ์ฉ๋์ ํจ๋(Panel)์ ์ต๋์ถ๋ ฅ๋ณด๋ค ๋ฎ๊ฒ ์ค๊ณํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ธ๋ฒํฐ์
VVC๋ฅผ ํ์ฌํ์ฌ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ์ ์ ์ดํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, PCS ์ฉ๋ ์ ์ฝ์ ์ํด ์ถ๋ ฅ์์ค์ด ๋ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ๋ฐ์ ๋ ์์ค์ ๊ฐ์ธ ์ฌ์
์๋ค์๊ฒ๋ ์์ต๊ณผ ์ง๊ฒฐ๋๋
๋ฏผ๊ฐํ ๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ์ฐ๊ณ๋ ๋ชจ๋ ํ์๊ด์ VVC๋ฅผ ํ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ์ ํ์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์, 3.2์ ์์๋ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฐ๊ณ๋ VVC ํ์ฌ์จ์
๋ฐ๋ฅธ ์ ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
์(2)์ VVC ํ์ฌ์จ์ ๋ํ ์ ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ๊ธฐ์กด ์ค์น๋ ํ์๊ด์ ์ ๋๋น VVC๊ฐ ํ์ฌ๋ ํ์๊ด์ ์๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ ํ์ฌ์จ์ด 100% ์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ํ
์คํธ
๋ชจ๋ธ์ ๋ชจ๋ ํ์๊ด์ด VVC๋ฅผ ํ์ฌํ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก ํ์ฌ์จ์ด 0%์ธ ๊ฒฝ์ฐ๋ VVC๊ฐ ์ ํ ํ์ฌ๋์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 6์ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ 12[MW]์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ฐ๊ณ๋ ๊ฒฝ์ฐ, VVC ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ณ ์ต๋ ์ ์์ ๋ํ๋ธ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 6(a)์ ๊ฐ์ด Aggressive ํ์
์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฝ 10%์ VVC๋ฅผ ํ์ฌ์จ์ ๊ฐ์ถ๋ฉด ์ ์ ์ ์ง ๋ฒ์ ์๋ฐ์ ํด์ ํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 6(b)์ ๊ฐ์ด Moderate ํ์
์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฝ 30%์ VVC ํ์ฌ์จ์ ๊ฐ์ถ๋ฉด ์ ์ ์ ์ง ๋ฒ์์ ์๋ฐ์ ํด์ ํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 7์ ํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ 14[MW]์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ฐ๊ณ๋ ๊ฒฝ์ฐ, VVC ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ณ ์ต๋์ ์์ ๋ํ๋ธ๋ค. Aggressive ํ์
์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ
์ฝ 17%, Moderate ํ์
์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝ40%์ VVC๋ฅผ ํ์ฌํ๋ฉด ์ ์ ์ด์๋ฒ์์ ์๋ฐ์ ํด์ ํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 6. 12[MW]์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ฐ๊ณ๋ ๊ฒฝ์ฐ, Volt-Var Curve ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ณ ์ต๋ ์ ์
Fig. 6. Peak voltage for each bus according to the penetration level of volt-var
curve when 12[MW] capacity of PV is connected
๊ทธ๋ฆผ. 7. 14[MW]์ ๋ถ์ฐ์ ์์ด ์ฐ๊ณ๋ ๊ฒฝ์ฐ, Volt-Var Curve ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ณ ์ต๋ ์ ์
Fig. 7. Peak voltage for each bus according to the penetration level of volt-var
curve when 14[MW] capacity of PV is connected
๊ทธ๋ฆผ 5,6,7์ ํตํด, ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ง๋จ ๋ชจ์ ์ ์ต๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ํ์ธํ์๋ค. Aggressive ํ์
์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ ์ ์์น ์ต์ ๊ฐ
๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์์ ํ์ธํ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ, ํ์ฌ์จ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ ์์น ์ต์ ๊ฐ ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์์ ํ์ธํ์๋ค.
4. Conclusion
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ฐฐ์ ๊ณํต์ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ๋ก ์ธํ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ Volt-Var Curve ํ์ฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ํจ๊ณผ์
๋ถ์ํ์๋ค.
3.1์ ์์๋ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์ฉ๋์ ๋ณํํด๊ฐ๋ฉฐ VVC ํ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ VVC๋ฅผ ์ ์ฉํจ์ผ๋ก์จ ํผํฌ์ ์์ด
์ต์ ๋จ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ ๋ถ-๊ฐ๋์์ญ์ด ์ ๊ณ ๋ฌดํจ์ ๋ ฅ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ๋์ Aggressive ํ์
์ VVC๊ฐ ์ ์ ํน์ฑ์ ์์ด ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์์ ํ์ธํ์๋ค.
์ด์ ๊ฐ์ด, ์ ์ ํผํฌ๋ฅผ ์ต์ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์ฉ๋์ ์ฆ๊ฐํ ์ ์๋ค. ํ์ง๋ง, Aggressive ํ์
๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ฏผ๊ฐํ ์ ์ด๋ ์ธ๋ฒํฐ์ ๋ถํ์ํ
๋์, ์ง๋(Oscillation)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ด๋ํจ๊ณผ ๋์์ ์ถ๋ ฅ๊ฐ์, ์๋ช
์ ํ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๋ฐ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์ ํ ํ์
์ ์ค์ ์ด ํ์ํ๋ค.
3.2์ ์์๋ ์ค๋งํธ์ธ๋ฒํฐ์ VVC ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. VVC ํ์ฌ์จ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ์ ์ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ ํด์๋์๋ค. ํ์ง๋ง,
๊ธฐ์ค ํ์๊ด ๋ฐ ์์ฉ๋ ํ์๊ด ๋ฑ์๋ ํ์ฌ๊ฐ ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ ์ ์ฝ์ด ์กด์ฌํ๋ค. ๋ํ ๋ชจ๋ ํ์๊ด์ VVC๋ฅผ ํ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ํจ์จ์ ์ด์ง ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์
์ ์ ์ ์ง ๋ฒ์๋ฅผ ๋ง์กฑํ๋ ๋ฒ์ ๋ด์์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก VVC๋ฅผ ํ์ฌํด์ผ ํ๋ ๋ฐฉ์์ด ํ์ํ๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์๋์ VVC ํ์
๋ฐ ํ์ฌ์จ์ ๋ฐ๋ผ ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ถ์ฐ์ ์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด์ํ์ฌ ๋ถ์ฐ์ ์ ์ฐ๊ณ ํ์ฉ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐ
ํ ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค. ํฅํ์๋, ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ถ์ฐ์ ์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ๋ณ์๊ธฐ ๋ฐ ์ ๋ก์ ์ด์ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค.
Acknowledgements
This work was supported by the Korea Institute of Energy Technology Evaluation and
Planning(KETEP) and the Ministry of Trade, Industry & Energy(MOTIE) of the Republic
of Korea (No. 2019381010001B).
References
Ministry of Trade Industry and Energy (MOTIE), Dec 2017, Renewable Energy 3020 Implement
Plan, Ministry of Trade Industry and Energy (MOTIE)
Ministry of Trade Industry and Energy (MOTIE), Dec 2017, The 8th Electricity Demand
and Supply Basic Plan (2017-2031), Ministry of Trade Industry and Energy (MOTIE)
S.-I. Go, S.-J. Ahn, J.-H. Choi, W. -W. Jung, C. -M. Chu, Jul 2015, Development and
Test of Conservation Voltage Reduction Application for Korean Smart Distribution Management
System, 2015 IEEE Power & Energy Society General Meeting
H.-O. Lee, 2004, A Study on Optimal Placement and Voltage Control Method of SVR in
Smart Grid, Ph.D Dissertation, Dept. Elec. Eng., Soongsil Univ., Seoul, Korea,
F. Bell, A. Nguyen, M. McCarty, K.Atef, T. Bialek, Sep 2016, Secondary Voltage and
Reactive Power Support via Smart Inverters on a High Penetration Distributed Photovoltaic
Circuit, 2016 IEEE Power & Energy Society Innovative Smart Grid Technologies Conference(ISGT)
Y. Takasawa, S. Akagi, S. Yoshizawa, H. Ishii, Y. Hayashi, Dec 2017, Effectiveness
of Updating the Parameters of the Volt-Var Control Depending on the PV Penetration
Rate and Weather Condition, 2017 IEEE Innovative Smart Grid Technologies-Asia(ISGT-Asia)
H.-J. Lee, K.-H. Yoon, J.-W. Shin, J.-C. Kim, S.-M. Cho, May 2020, Optimal Parameter
of Volt-Var Function in Smart Inverters for Improving System Performance, Energies,
Vol. 13, No. 9
P. Jahangiri, D. C. Aliprantis, Aug 2013, Distributed Volt-Var Control by PV Inverters,
IEEE Transaction on Power System, Vol. 28, No. 3, pp. 3429-3439
A. OโConnell, A. Keane, Jun 2017, Volt-Var Curves for Photovoltaic Inverters in Distribution
System, IET Generation Transmission and Information Technology (ECTI-CON)
G.-J. Cho, 2019, A Study on Power System Planning and Operational Scheme Establishment
for Achieving maximum Penetration Level of Distributed Generation, Ph. D. Dissertation,
Dept. Elect. Eng., Sungkyunkwan Univ., Suwon, Korea
Ministry of Trade Industry and Energy (MOTIE), 2019, 3rd Energy Basic Plan, Ministry
of Trade Industry and Energy (MOTIE)
Korea Electric Power Corporation(KEPCO), Regulation on the Use of Electrical Equipment
for Transmission and Distribution; Appendix 4; Performance Standard for Distribution
Electrical Equipment.
์ ์์๊ฐ
์ดํ์ง (Hyeong-Jin Lee)
2015๋
์์๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ์ ์๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
.
2017๋
์ญ์ค๋ํ๊ต ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(์์ฌ).
2017๋
~ํ์ฌ ๋ ๋ํ์ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
E-mail : hyeongjin0420@gmail.com
์ค๊ดํ (Kwang-Hoon Yoon)
2017๋
์์๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ์ ์๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
.
2017๋
~ํ์ฌ ์ญ์ค๋ํ๊ต ๋ํ์ ์๋ฐ์ฌํตํฉ๊ณผ์ .
E-mail : rhkdgns0405@gmail.com
์ ์ค์ฐ (Joong-Woo Shin)
2015๋
ํ์ต๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
.
2016๋
~ํ์ฌ ์ญ์ค๋ํ๊ต ๋ํ์ ์๋ฐ์ฌํตํฉ๊ณผ์ .
E-mail : jwshin@soongsil.ac.kr
1979๋
์ญ์ค๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
.
1983๋
์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(์์ฌ).
1987๋
๋ ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(๋ฐ์ฌ).
ํ์ฌ ์ญ์ค๋ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๋ถ ๊ต์
E-mail : jckim@ssu.ac.kr
1996๋
์ญ์ค๋ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
.
1998๋
๋ ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(์์ฌ).
2002๋
๋ ๋ํ์ ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ์กธ์
(๋ฐ์ฌ).
2003~2009๋
LS์ฐ์ ์ ๋ ฅ์ฐ๊ตฌ์ ์ฑ
์์ฐ๊ตฌ์.
2010~2016๋
ํ์ ์ ๋ ฅ์ฐ๊ตฌ์ ์ฑ
์์ฐ๊ตฌ์.
2016๋
~ํ์ฌ ์ ๋จ๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ ๋ถ๊ต์
E-mail : drk9034@jnu.ac.kr