์ค์์ค
(Ah Yun Yoon)
1iD
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Artificial neural network, Building energy management system, Heating, ventilation, and air conditioning system, Online supervised learning
1. ์ ๋ก
์ ๋ ฅ๊ณํต์ ์์ ์ ์ผ๋ก ์ด์ํ๊ธฐ ์ํด์, ๊ณํต ๋ด ์ ๋ ฅ์ ์์ฐ๊ณผ ์๋น๊ฐ ํญ์ ๊ท ํ์ ์ด๋ฃจ์ด์ผ๋ง ํ๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ๋ฐ์ ์์ ์ ์ดํ์ฌ ์ ๋ ฅ ์๊ธ ๊ท ํ์ ์ ์งํ์๋ค
(1). ํ์ง๋ง, ๋ฐ์ ๋ ๋ณ๋์ฑ์ด ๋์ ์ ์ฌ์ ์๋์ง์์ ๋ฐ์ ์ฉ๋ ๋ฐ ์ ๊ธฐ์์ฐ๋์ด ์ต๊ทผ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ์, ๋ฐ์ ์ ์ ์ด๋ง์ ํตํด ์ ๋ ฅ ์๊ธ ๊ท ํ์
์ ์งํ๋ ๊ฒ์ด ์ ์ฐจ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ์๋ค (2).
๋ณ๋์ฑ ์์์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํ ์ ๋ ฅ ์๊ธ ๊ท ํ์ ์ด๋ ค์์ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด์, ๋ถํ ์์๋ค์ ์ ๋ ฅ ์๋น ์ ์ฐ์ฑ์ ๋ณด๋ค ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๊ณผ๊ฑฐ๋ถํฐ
ํ๋ฐํ ์งํ๋์ด ์๋ค. ํนํ, ์ ๋ณดํต์ ๊ธฐ์ ์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋ฌํจ์ ๋ฐ๋ผ์, ์ต๊ทผ ์ด์ ๊ฐ์ ๋ถํ ์์๋ค์ ์์๋ฐ์์ด ์ ์ฐจ ํ์คํ๋๊ณ ์๋ค (3).
์์๋ฐ์์ ์ค์์ฑ์ด ์ ์ฐจ ์ฆ๋๋จ์ ๋ฐ๋ผ์, ๊ตญ๋ด์์๋ 2014๋
์ ์์์์๊ฑฐ๋์์ฅ์ ์ถ๋ฒํ์๋ค. ๋ค๋ง, ๊ตญ๋ด ์์์์๊ฑฐ๋์์ฅ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์
์ ๊ธฐ ์๋์ง์ ์ฅ์ฅ์น(energy storage system, ์ดํ ESS)๊ฐ ์ฃผ๋ก ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ESS๋ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ ์ด๋ฅผ ์์ฝ๊ฒ ๋ฌ์ฑํ ์ ์๋ค๋
์ฅ์ ์ด ์์ผ๋, ๊ฑด๋ฌผ ๋ด ESS ๋ฐ ์ถฉยท๋ฐฉ์ ์์ค ์ค์น๋ฅผ ์ํ ์ด๊ธฐ ํฌ์ ๋น์ฉ์ด ๋์ ๋จ์ ์ด ์๋ค. ์์ธ๋ฌ, ํ์ฌ ์ฌ๊ณ ์ ์ํ์ฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ
์ ๋ถ๋ ์๋ฐ์ ์ธ ESS ๊ฐ๋ ์ค๋จ์ ๊ถ๊ณ ํ๊ธฐ๋ ํ์๋ค.
์ดยท๊ณต์กฐ์ค๋น(heating, ventilation, and air conditioning, ์ดํ HVAC ์์คํ
)๋ ๊ฑด๋ฌผ ๋ดยท์ธ๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ๋ณด์ ํ
์์ฒด ์ด์ฉ๋(thermal capacity)์ ์ด์ฉํ๋ ๋ถํ๋ก์, ESS์ ๋ค๋ฅธ ํน์ง๋ค๋ก ์ธํ์ฌ, ํด์ธ์์๋ ์ด๋ฏธ ์ ๋ ฅ๊ณํต ์ด์ ์์ ์ฑ์ ํฅ์ํ๊ธฐ
์ํ ์ฃผ์ ์์๋ฐ์ ์์์ผ๋ก์ ํ๋ฐํ ๊ณ ๋ ค๋์๋ค(4,5,6). ์๋ฅผ ๋ค์ด, HVAC ์์คํ
์ ๊ฑฐ์ฃผ์์ ํธ์๋ฅผ ์ํด์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด ์ค์น๊ฐ ์ด๋ฏธ ์๋ฃ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ์์๋ฐ์ ๋์์ ์ํ ์ถ๊ฐ ์ค์น ๋น์ฉ์ด ์ ๊ฒ ์์๋๋ค.
๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ESS์ ๋น๊ตํด์ ํ์ฌ ์ํ์ฑ๋ ์๋นํ ๋ฎ๋ค. ์ต๊ทผ, HVAC ์์คํ
๋ด ๊ฐ๋ณ์๋๋ผ์ด๋ธ(variable speed drive, ์ดํ
VSD)๋ฅผ ์ฌ์ฉํจ์ ๋ฐ๋ผ์ ์๋น์ ๋ ฅ์ ์ ์ด๊ฐ ๋ณด๋ค ์ฌ์์ก๋ค(7).
HVAC ์์คํ
์ ๊ตญ๋ด ์์
์ฉ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด ์ ๋ ฅ์ฌ์ฉ๋ ์ค ์ฝ 10%๋ฅผ ์ฐจ์งํ๋ฏ๋ก(8), ์์์์๊ฑฐ๋์์ฅ ๋ด HVAC ์์คํ
์ ํ์ฉ์ฑ์ ๋์ธ๋ค๋ฉด ์ ๋ ฅ๊ณํต์ ์ด์ ์์ ์ฑ์ ํ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ํฅ์ํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค. ๋ํ ์์์์๊ฑฐ๋
์์ฅ๊ณผ ๋๋ถ์ด, ๊ณํต ์ ์ ์ ์ง, ๊ณํต ํผํฌ ๋ถํ ์ ๊ฐ, ๊ณํต ๋ถํ ํํํ ๋ฑ์ ์ํ ๋ณด์กฐ ์๋น์ค ์์ฅ์๋ ๋ ํ๋ฐํ ์ฐธ์ฌํ ์ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด,
๋ฏธ๊ตญ ๋ด RTO(regional transmission operator)์ ํ๋์ธ PJM์ HVAC ์์คํ
์ด ์ฐธ์ฌํ ์ ์๋ ๋ณด์กฐ ์๋น์ค(ancillary
service) ์์ฅ์ ์ด๋ฏธ ๋ณด์ ํ๊ณ ์์ ์ ๋๋ก(9), HVAC ์์คํ
์ ๋ค์ํ ํ์ฉ ๋ฐฉ์์ ๋ชจ์ํ๊ณ ์๋ค.
๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ, ์์์์๊ฑฐ๋์์ฅ์ HVAC ์์คํ
์ด ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์์ผ๋, ๊ธ์ ์ง์์ ๋ฐ๋ฅธ on/off ๋์๋ง์ ์ํํ๋ ์์ค์ ๋จธ๋ฌด๋ฅด๊ณ ์๋ค. ์ฆ, ESS๋ณด๋ค,
์์๋ฐ์ ์์์ผ๋ก์์ ํ์ฉ๋๊ฐ ํ์ ํ ์ ์กฐํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์ด๋ ค์์ ์ฃผ๋ก HVAC ์์คํ
์ ๋ณต์กํ ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ ๋์ ํน์ฑ์ ๊ธฐ์ธํ๋ค. ์ฐ์ , HVAC
์์คํ
์ ์์๋ฐ์ ์์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ ค๋ฉด ์ ๋ ฅ๊ณํต ์ด์์์คํ
์ ์ ํฉํ HVAC ์์คํ
๋ชจ๋ธ์ด ํ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ, HVAC ์์คํ
๋ด๋ถ์๋ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ๊ธฐ๊ฐ
๊ฒฐํฉ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ๊ธฐ๊ธฐ์ ์
์ถ๋ ฅ ๋์ ํน์ฑ์ด ๋น์ ํ์ ์ด์ด์, HVAC ์์คํ
๋ชจ๋ธ๋ง์ ๋ง์ ๋
ธ๋ ฅ๊ณผ ์๊ฐ์ด ์์๋๋ค. ํนํ, ๋ค์ํ
HVAC ์์คํ
๋ค์ ์์์์๊ฑฐ๋์์ฅ ์ฐธ์ฌ ํ์ฑํ๋ฅผ ์ํด์๋ ์ด์ ๊ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์์๋๋ ๋
ธ๋ ฅ๊ณผ ์๊ฐ์ด ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค. ๊ฑด๋ฌผ
์๋์ง ๋ถ์ ๋๊ตฌ์ธ EnergyPlus, TRANSYS ๋ฑ์ ์์ฉ ํ๋ก๊ทธ๋จ๋ค์ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์์๊ฒ ํธ์๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, ์ ๋ ฅ๊ณํต ์ด์์์คํ
๊ณผ์ ์ฐ๊ณ ๋ฑ์
๋ฌธ์ ์ ๋๋ถ์ด, ๊ฑด๋ฌผ ์ด์์๊ฐ ๋ณด์ ๋ฐ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ๋ค์ํ ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ์๊ตฌํ๋ค๋ ๋ฌธ์ ์ ์ด ์๋ค(10). ์ด์ ๊ฐ์ ์์ฉ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด์, ๊ฑด๋ฌผ ๋ด HVAC ์์คํ
์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ๋์ ํน์ฑ๊ณผ ๊ณผ์ ์ ๋ํ ์ดํด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ ์๋ RC ๋ชจ๋ธ์ด
๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉ๋์์ผ๋, ์ด๋ ์ง์ค(lumped) ์ด์ฉ๋๊ณผ ์ ํญ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฎ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ์ ํ๋์ ์ด๋ก ์ธํ ์ ์ด ์ฑ๋ฅ์ ์ ํ๋ฅผ ์ผ์ผํจ๋ค๋
๋จ์ ์ด ์๋ค(11).
๋ฐ๋ฉด, ์ค์ HVAC ์์คํ
์ ์ ์ฒด ์ด์ ๋ฒ์๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋์ ์คํ์ ์ํํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ํตํด ์ป์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธฐ๋ฐํ ์คํ ๋ชจํ์ ๋์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ ํ๋ค๋
์ฅ์ ์ด ์๋ค(4). ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ฐ๋ณ ๊ฑด๋ฌผ๋ง๋ค ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ HVAC ์์คํ
์ ํน์ฑ ๋ฐ ๋์ ์กฐ๊ฑด(์ฆ, ๊ฑด๋ฌผ ๋ด์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ ์กฐ๊ฑด)์ด ์์ดํ์ฌ์, ๋ชจ๋ ๊ฑด๋ฌผ๊ณผ HVAC ์์คํ
์
๋์์ผ๋ก ์คํ์ ์ํํ๋ ๊ฒ์ ๋น์ฉ๊ณผ ์๊ฐ ์ธก๋ฉด์์ ํ์ค์ ์ผ๋ก ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ํ ์ด๋ฏธ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด์ ์ค์น๋์ด ์์ ์ด์๋๊ณ ์๋ HVAC ์์คํ
์ ๋์์ผ๋ก
์คํ์ ์ํํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ด๋ ต๋ค.
์ต๊ทผ, 4์ฐจ ์ฐ์
ํ๋ช
๊ธฐ์ ๋ค์ด ๊ธ์๋๋ก ๋ฐ๋ฌํจ์ ๋ฐ๋ผ์, ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋น
๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธฐ๊ณํ์ต(machine learning)์ ํตํด ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ
์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ๋ฐํ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋ค. ํนํ, ์ฌ๋ฌผ์ธํฐ๋ท(internet of things, ์ดํ IoT) ์ผ์๋ฅผ ์ค์นํ๊ณ , ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง๊ด๋ฆฌ์์คํ
(building
energy management system, ์ดํ BEMS)์ ์ฐ๋ํจ์ผ๋ก์จ, HVAC ์์คํ
๋์ ์ํ (์ค์๊ฐ ๋๋ ๋์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋) ๋ฐ ๊ฑด๋ฌผ
๋ด ํ๊ฒฝ ์กฐ๊ฑด(์ค๋ด์จ๋ ๋ฑ) ๋ฑ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ ๋ถ์ํ ์ ์๋ค. ํนํ, BEMS ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์ ์ถ์ ๋ IoT ์ผ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ, HVAC
์์คํ
์ด์๊ณผ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ํ๊ฒฝ์ ์ด์ ๋ฐ์(thermal response)์ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง(artificial neural network,
์ดํ ANN)์ ํตํด ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค. ์คํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธฐ๋ฐํ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋์ HVAC ์์คํ
์ ์คํ์ ์๊ตฌํ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
ํ์ฉ๋๊ฐ ๋์ผ๋ฉฐ, HVAC ์์คํ
์ ๊ท๋ชจ์ ์ข
๋ฅ์ ์๊ด์์ด ์์ฝ๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค. ๋จ, ์ด์ ๊ฐ์ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ BEMS ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์
์ถ์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์(size)๊ณผ ๋ค์์ฑ(variability)์ ํฌ๊ฒ ์ข์ฐ๋๋ค. ์ฆ, ํ์ต(training) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ธ์
๊ณผ์ ํฉ(overfitting) ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋๋ฐ, ํนํ ์ด๋ BEMS ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ ์์ง๋์ง ์์ ์ ์ถ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด HVAC ์์คํ
๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ
์ด์ ์ ํํ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฌธ์ ์ด๋ค(12).
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ธฐ์กด HVAC ์์คํ
์ฐ๊ตฌ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ์ ๋ ฅ๊ณํต ์ด์์์คํ
์ ์์ฝ๊ฒ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ด์ ๋ฐฉ์์
์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์์ ์ธก์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ตํ์ฌ, HVAC ์์คํ
๋์ ํน์ฑ๊ณผ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ํ๊ฒฝ์ ์ด์ ๋ฐ์์ ANN์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๋ค.
ANN์ ๋ธ๋๋ฐ์ค(black box) ๋ชจ๋ธ๋ง ํน์ฑ์ ๋ํด์ ๋ถ์ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ์ดํธ ๋ฐ์ค(white box) ๋ฑ๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ก ์ ํํ๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
๊ฑด๋ฌผ์๋์ง๊ด๋ฆฌ์์คํ
์ HVAC ์์คํ
์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ตฌํ ๋ฐ ๊ฒ์ฆํ๊ณ ์ ๋ ฅ๊ณํต์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ๋ํด ๋ถ์ํ๋ค. ํนํ, ANN ํ์ต๋ฐ์ดํฐ๊ฐ
๋ถ์กฑํ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋๋นํ์ฌ, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ฆ, ANN ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์์ฑ๋๋ HVAC ์์คํ
์ต์ ์ด์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ
์ด์ฉํ์ฌ, ANN์ ์จ๋ผ์ธ์ผ๋ก ์ฌํ์ต์ํด์ผ๋ก์จ, ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ๋ง ์ ํ๋์ ์ด์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์ํ๋ค.
2. HVAC ์์คํ
๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ
2.1 ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋ชจ๋ ๋ฐ ๊ด๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ
๊ทธ๋ฆผ. 1. ANN ๊ธฐ๋ฐ์ HVAC ์์คํ
๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ
Fig. 1. Schematic diagram on the ANN-based modeling and optimal operation of an HVAC
system
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ BEMS์์ ์ทจ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก HVAC ์์คํ
์ด์์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ๋ฐ์(thermal response)์ ๋ชจ๋ธ๋งํ๊ณ , ์ด๋ฅผ
๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก HVAC ์์คํ
์ ๊ฐ๊ฒฉ ๊ธฐ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค์ ๊ฒฐ์ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 1์ ์ด๋ฅผ ์ํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋ชจ๋๋ค๊ณผ ์ด๋ค ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฐ์ , BEMS๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณผ๊ฑฐ ๋ฐ์ดํฐ([XV,XI,XP])๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ANN์
ํ์ต์ํด์ผ๋ก์จ, ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๋ค. XV๋ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ์ ๋ํ๋ด๊ณ , XI์ XP๋ ๊ฐ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋์ HVAC ์์คํ
์
์ ๊ธฐ ์๋น๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฆ, ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ XV์ XP์ ๋ฐ๋ฅธ XI๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ๋ค. ANN์ ํ์ต ๋ฐ ๊ฒ์ฆ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐ์๋ ์ ๊ทํ๋
ํ๊ท ์ ๊ณฑ ์ค์ฐจ(normalized mean squared error, ์ดํ NMSE)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค. (1)์์ ItF๋ It์ ์์ธก๊ฐ์ด๋ฉฐ, IA๋
ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ๋๋ ๊ฒ์ฆ ๋ฐ์ดํฐ์์ It์ ํ๊ท ๊ฐ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ NT๋ ํ์ต์ด๋ ๊ฒ์ฆ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
BEMS ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค ๋ด ๋ฐ์ดํฐ๋ค์ ์ด์ฉํ์ฌ ANN์ ํ์ตํ ๋ค, ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ[P] ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ํ ๋ฐ ๋น์ ํ ๋ฐฉ์ ์๋ค์ ์ด์ฉํ์ฌ ANN์ ๋ฑ๊ฐ์ ์ผ๋ก
๋ํ๋ผ ์ ์๋ค. ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ[P]๋ ํ์ฑํจ์(activation function)์ ์ข
๋ฅ, ์๋์ธต(hidden layer)์ ๊ฐ์, ์
๋ ฅ์ธต,
์๋์ธต, ์ถ๋ ฅ์ธต ๋ด ๋ด๋ฐ์ ๊ฐ์ ๋ฐ ์๊ด ๊ณ์ ๋ฑ์ ํฌํจํ์ฌ, ANN ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์๋ฒฝํ ๊ธฐ์ ํ ์ ์๋ ์ ๋ณด๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์ ํ ๋ฐ ๋น์ ํ
๋ฐฉ์ ์๊ณผ ๋๋ถ์ด, ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ์์ธก ์ ๋ณด(XV) ๋ฐ ์๋งค ์ ๊ธฐ์๊ธ(Rt)์ ์ด์ฉํ์ฌ, HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค์ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ
๊ตฌํํ ์ ์๋ค. ์ด ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ 3์ฅ์์ ๋ณด๋ค ์์ธํ ์ค๋ช
ํ ๊ฒ์ด๋ค. BEMS๋ ์ต์ ํด, ์ฆ, HVAC ์์คํ
์ ์ด์ ์ค์ผ์ค(Pt,opt)์
๋์ถํ ๋ค ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์ ์ ์ฅํจ๊ณผ ๋์์, ์ค์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด HVAC ์์คํ
์ VSD์ ๊ธฐ์ค ์
๋ ฅ(input reference)์ผ๋ก ์ ๋ฌํ๋ค. ์ฆ, ๋ณธ
๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋(It)๋ฅผ ์ ์ ๋ฒ์ ๋ด๋ก ์ ์งํ๊ธฐ ์ํด HVAC ์์คํ
์ ๊ธฐ์ค ์
๋ ฅ์ ์ง์ ์กฐ์ ํ๋ HVAC ์์คํ
์ง์ ์ ์ด ๋ฐฉ์์ ์ฑํํ์๋ค(4). ์ง์ ์ ์ด ๋ฐฉ์์ HVAC ์์คํ
์ ๊ธฐ์ค ์
๋ ฅ ์ ํธ์ ์ค์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋ ์ธก์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค ํ๋๋ง ์ ์ฅํ์ฌ๋ ANN์ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ํ์ตํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์
๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ VSD์ ๋น ๋ฅธ ์๋ต ์๋๋ก ์ธํ์ฌ, ๊ธฐ์ค ์
๋ ฅ๊ณผ ์ค์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ดํ, BEMS๋ ์ต์ ์ด์์ค์ผ์ค
Pt,opt์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ณ , ์ด ์ธก์ ๋ฐ์ดํฐ(XI,tm)๋ฅผ ๋ค์ BEMS ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์ ์ ์ฅํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 1์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์ ์๋ก์ด ์ด์์ค์ผ์ค ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ถ๊ฐ๋ ๋๋ง๋ค ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ 1๋ฒ๊ณผ 2๋ฒ์ด ํ์ฑํ๋์ด, ANN์ ์ฌํ์ตํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์
ํตํด ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ๋ค์์ฑ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ๋๊ฐ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ํฅ์๋๋ค. ์ฆ, ANN ๋ชจ๋ธ์ ํตํด ์ถ์ ํ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋์ ์ค์ ๋ก
์ธก์ ๋ ๋ด๋ถ ์จ๋๊ฐ ์๋นํ ์ ์ฌํด์ง๋ค. ๋์๊ฐ, ํฅ์๋ ANN ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก HVAC ์์คํ
์ต์ ์ด์์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋์ฑ ํฅ์๋๋ค.
2.2 ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ
ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ณ์(์ธ๋ถ ์จ๋, heat gain ๋ฑ)์ HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ
์จ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ํ์ฌ ์์ ์์์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋๋ ์ด์ ์๊ฐ ๋์์ HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ณ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ฐ,
์ด๋ ๊ฑด๋ฌผ ๋ดยท์ธ๋ถ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๋ณด์ ํ ๊ณ ์ ์ ์ด์ฉ๋ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ํ HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ณ์๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํ ์์ด ์ผ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ,
๊ฑด๋ฌผ์ ๋ด๋ถ ์จ๋๋ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ด๋ถ ์จ๋์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ์ฆ, ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ด๋ถ ์จ๋๋ ์ํ๋ณ์(state variable)์ด์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์(output
variable)์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋ ๋ฐ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ณ์์ ์์ง์ฐ ์
๋ ฅ๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ
์จ๋์ ํผ๋๋ฐฑ ๋ฃจํ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ทธ๋ฆผ 2์ ๊ฐ์ด ๊ตฌํํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ ๋น์ ํ ์๊ธฐํ๊ท์ ๊ฒฝ๋ง(nonlinear auto-regressive with external, ์ดํ NARX)์ ํํ๋ก ANN์ ์ค๊ณํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 2. ANN ๊ธฐ๋ฐ์ HVAC ์์คํ
๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ
Fig. 2. ANN-based modeling of the building thermal response to the HVAC system operation
2.1์ ์์ ์ธ๊ธํ๋ฏ์ด ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ[P]๋ฅผ ํตํด ์ ํ ๋ฐ ๋น์ ํ ๋ฐฉ์ ์์ผ๋ก ์์ํํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, ์
๋ ฅ ๋ด๋ฐ๊ณผ ์ถ๋ ฅ ๋ด๋ฐ ๊ฐ์ ์ฐ๊ฒฐ์ ํ์ฑํจ์ 1์ ์ ์ธํ๋ฉด ๋ชจ๋ ์ ํ๋ฐฉ์ ์์ผ๋ก ํํํ ์ ์๋ค.
๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, q๋ฒ์งธ ์
๋ ฅ ๋ด๋ฐ ltq์ k๋ฒ์งธ ์๋ ๋ด๋ฐ mtk๋ ๋ค์์ ์ ํ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ง๋๋ค.
(2)์์ Dkq๋ ๊ฐ์ค์น ๊ณ์์ด๋ฉฐ bk๋ bias ๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ค. ltq๋ q๋ฒ์งธ ํ์ต๋ฐ์ดํฐ Ltq๋ฅผ ์ ๊ทํํ ๊ฐ์ผ๋ก โ1๊ณผ 1 ์ฌ์ด์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋๋ค.
(3)์์ Lmaxq์ Lminq๋ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ Ltq์ ์ต๋๊ฐ๊ณผ ์ต์๊ฐ์ ๊ฐ๊ฐ ์๋ฏธํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ (2)์ mtk๋ ํ์ฑํจ์ 1์ ์
๋ ฅ์ด
๋๊ณ , (4)์ ๊ฐ์ด ํจ์์ ์ถ๋ ฅ์ด ๊ฒฐ์ ๋๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ํ์ฑํจ์ 1์ ์๊ทธ๋ชจ์ด๋(sigmoid) ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์
์ถ๋ ฅ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น์ ํ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ANN์ ํ์ตํ๊ธฐ ์ํด์
์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ค(12).
๊ทธ๋ฆผ 2์์ Jt๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ตฌํ ์ ์๋ค.
(2)์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก Uk๋ ๊ฐ์ค์น ๊ณ์์ด๋ฉฐ c๋ bias ๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ค.
(3)์ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ ์
๋ ฅ์ด ์ ๊ทํ๋ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ณํ๋์์ผ๋ฏ๋ก, ํ์ฒ๋ฆฌ ๊ณผ์ (6)์ ํตํด ๋ค์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ์ ๋จ์(์ฆ, โ)๋ก ๋ฐ๊ฟ์ค๋ค.
(6)์์ Imax์ Imin๋ ๊ฐ๊ฐ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋์ ์ต๋๊ฐ๊ณผ ์ต์๊ฐ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ANN์ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์ด ์ ์ฉ๋๋ฉด, (2)-(6)์
ANN ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ P=[Dkq, Ltq, bk, c, Lmaxq, Lminq, Imax, Imin]๊ฐ ์ง์์ ์ผ๋ก ๊ฐฑ์ ๋๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์์ง์ฐ ์
๋ ฅ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ ์
๋ ฅ์ ๊ฐ์๋ฅผ ์ฌ๋ก์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ํ์ฐฉ์ค๋ฒ(trial-and-error method)์ ํตํด ๊ฒฐ์ ํ์๋ค.
๋ํ ์ด ๊ณผ์ ์์ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ๋์ ์ด๋ฅผ ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ์ ์ ์ฉํ๊ฒ ๋์์ ๋์ ๋ณต์ก๋ ์ฌ์ด์ ์์ถฉ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์๋ค. ๊ฐ์ ์ด์ ๋ก ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์
NARX ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋์ธต(hidden layer)์ ํ๋๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ฌ์ฉํ ๋ฐ์ดํฐ์์๋ ์๋์ธต ๊ฐ์์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ๋์ ์ฆ๊ฐ๊ฐ
๋ฏธ๋ฏธํ ์์ค์ผ๋ก ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ์ ๋ณต์ก๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์์ ๋ ์๋์ธต์ ํ๋๋ก ๋๋ ๊ฒ์ด ์ ํฉํ๋ค๊ณ ํ๋จํ์๋ค. ์๋์ธต์ ๊ฐ์๋ฅผ ๋๋ฆฌ๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋,
๋ชจ๋ธ ๊ณผ์ ํฉ์ ์ํ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ์ฐ์๋ ์๋์ธต ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ณต์กํด์ง๋ค. ์ด๋ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ HVAC
์์คํ
์ต์ ์ด์์ ์ค์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง๊ด๋ฆฌ์์คํ
์ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์์ง์ ์๋ฏธํ๋ค.
๊ธฐ๊ณํ์ต์ ๊ฒฝ์ฐ, ํ์ต๋ฐ์ดํฐ์ ์๊ณผ ํน์ฑ์ด ๋งค์ฐ ์ค์ํ๋ค. ์ฆ, ํ์ต๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋์ ์์คํ
์ ์ด์ ํน์ฑ์ ์ ํํ ๋ฐ์๋๋ฉด์๋, ํน์ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์๋ง ํธํฅ๋์ง
์์์ผ ํ๋ค. ํ์ต๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ด๋ฌํ ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑํ์ง ๋ชปํ ๊ฒฝ์ฐ, ANN์ด ํน์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ง ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๊ณ , ๋์ ์์คํ
์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ด์ ํน์ฑ์
์ ๋๋ก ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํ๋ ๊ณผ์ ํฉ ํ์์ด ๋ฐ์ํ๋ค. ๊ณผ์ ํฉ์ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ ์ด ์ฑ๋ฅ์ ์ ํํ๋ ์ฃผ์ ์์ธ์ผ๋ก์, ์ค์ ์ํ์์ ํํ ๋ฐ์ํ๋
๋ฌธ์ ์ด๋ค. ๊ณผ์ ํฉ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ์๋ง์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์๋์ด ์๋๋ฐ(12), ๊ฐ์ฅ ๋ํ์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก๋ ์ ์นํ(regulation)์ ๊ฒ์ฆ(validation)์ด ์๋ค. ์ ์นํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฐ๋จํ๊ฒ ๊ตฌ์ฑํ๋ ค๋ ์์น ํด์์
๊ธฐ๋ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฌ๋ฌ ANN ๊ตฌ์กฐ๋ค ๊ฐ์ด๋ฐ ๊ฐ์ฅ ๊ณผ์ ํฉ์ด ๋ํ๋ฉด์ ์ ํ๋๊ฐ ๋์ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ฑํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๊ฒ์ฆ์ ํ์ต๋ฐ์ดํฐ
์ผ๋ถ๋ฅผ ANN ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ ๊ฒ์ฆ์ฉ์ผ๋ก ๋จ๊ฒจ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ ์นํ์ ๊ฒ์ฆ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ชจ๋ ์ ์ฉํ๋ค. ๋ํ, (13)์์ ๋
ผ์๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, ๊ณผ์ ํฉ ์งํ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ ANN ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ค. ํนํ, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ฑํํ ๊ณผ์ ํฉ ์งํ๋ ์
๋ ฅ ์ ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ด๋ถ์จ๋๊ฐ
๊ฐ์ํ๋ HVAC ์์คํ
์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ํน์ฑ์ ๋ฐ์ํ์๋์ง๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ค. ์ฆ, ์ผ์ ํ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ณ์์ ๋ํด HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ด ๊ฐ์ํ ๋ ๊ฑด๋ฌผ์
๋ด๋ถ ์จ๋๊ฐ ์์ํ ์ฆ๊ฐํ๊ฑฐ๋, ๋ฐ๋๋ก ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ด ์ฆ๊ฐํ ๋ ๋ด๋ถ ์จ๋๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ณผ์ ํฉ ์งํ๋ ์์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋๋ค. ๋ฏธ๋ฆฌ ์ ํด๋์ ํ์
๋ฒ์ ๋ด์์ ANN์ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ฐ๊ฟ๊ฐ๋ฉด์, ๊ฐ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ณผ์ ํฉ ์งํ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ค. ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์งํ๋ฅผ ์ผ์ผํค๋ ANN ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ฑํํ๊ณ , ์ด๋ฅผ
ํตํด ์
๋ ฅ ๋ฐ ํผ๋๋ฐฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ง์ฐ ์ ๋์ ํ์ฑํจ์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ์๋์ธต์ ๊ฐ์, ์๋์ธต ๋ด ๋ด๋ฐ์ ๊ฐ์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ค.
3. HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์์๋ฐ์
2.2์ ์์ ๊ตฌํํ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ด์ฉํ์ฌ HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์์๋ฐ์ ์ค์ผ์ค์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, BEMS๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์
์ต์ ํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ตฌํํ๊ณ ์ต์ ํด๋ฅผ ๋์ถํด์ผ ํ๋ค.
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ ๋ ฅ๊ณํต ์ด์์๋ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋งค ์ ๊ธฐ์๊ธ(Rt)์ ๋ณํ๋ฅผ ํตํด ๊ฑด๋ฌผ ๋ด ๋ถํ๋ค์ ์์๋ฐ์์ ์ ๋ํ๋ค. ๋ชฉ์ ํจ์ (7)์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด,
๊ฑด๋ฌผ ์ด์์๋ ์ด์ ๊ฐ์ ์๋งค ์ ๊ธฐ์๊ธ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก, HVAC ์์คํ
์ ํ๋ฃจ ์ด์ ๋น์ฉ EH๋ฅผ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํ HVAC ์์คํ
์ต์ ์ด์์ค์ผ์ค Pt,opt์
๊ฒฐ์ ํ๋ค.
์์ธ๋ฌ, ๋ณธ ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ๋ HVAC ์์คํ
์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด, ANN ๊ตฌ์กฐ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด, ANN ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์์ง์ฐ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด์ ํฌํจํ๋ค.
ยท HVAC ์์คํ
์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด
ยท ANN ๊ตฌ์กฐ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด
๋ฐ (3)-(6)
ยท ANN ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์์ง์ฐ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด
HVAC ์์คํ
์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด (8)์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋ It๋ ๊ฑด๋ฌผ ์ฌ์ฉ์์ ์ด์ ์พ์ ๊ฐ์ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ๋ฒ์ ๋ด๋ก ์ ์ง๋์ด์ผ ํจ์ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ํ (9)์ ๋ฐ๋ผ, HVAC ์์คํ
์ ๊ธฐ ์๋น๋ Pt๋ ํญ์ ์ ๊ฒฉ์ฉ๋ Pmax ๋ณด๋ค ์์์ผ ํ๋ค. Pmin ์ HVAC ์์คํ
์ด ๊บผ์ง ๊ฒฝ์ฐ, P=0์ธ
๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋งํ๋ค. ๋๋ฐฉ(10)์ HVAC ์์คํ
์ ์์ ์ ์ธ ์ด์์ ์ํ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก์, HVAC ์์คํ
์ ์ฆ๊ฐ๋ฐ์จ ํ๋(PRD, PRU)๋ฅผ ๊ท์ ํ๋ค.
ANN ๊ตฌ์กฐ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด (2)-(6)์ 2.2์ ์์ ๊ตฌํ๋ ANN ๋ชจ๋ธ์ ์
ยท์ถ๋ ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ค์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ํนํ, (2)์์ ์
๋ ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ด
๊ฐ๋ฅํ(controllable) ๋ณ์, ํผ๋๋ฐฑ ๋ณ์, ๊ฑด๋ฌผ์ ํ๊ฒฝ ๋ณ์๋ก ๋๋์ด์, (11)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด, ์์ฉ ์ต์ ํ ์๋ฒ(solver)๋ฅผ
BEMS ๋ด์ ์์ฝ๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ANN ์
๋ ฅ๋ณ์ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด (12)-(18)์ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ณ์(Vt), HVAC ์์คํ
์ ๊ธฐ ์๋น๋(Pt),
๊ฑด๋ฌผ์ ๋ด๋ถ ์จ๋(It)์ ์์ง์ฐ ๊ฐ๋ค์ ์ํธ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํจ์ด๋ค.
(2)-(18)์์ ๋ณด๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ดํธ ๋ฐ์ค(white box)๋ก ๋ฑ๊ฐ ์์ํํ์๋ค. ์ด๋ ANN์
๋ธ๋๋ฐ์ค(black box)๋ก ํํํ์ฌ ํ์ฉํ๋ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌ๋ฆฌ, ๊ฒฐ์ ๋ก ์ ๋น์ ํ๊ณํ๋ฒ ์๋ฒ(deterministic nonlinear programing
solver)๋ฅผ BEMS์ ๋ฐ๋ก ์ ์ฉํ์ฌ ์งง์ ์๊ฐ ๋ด์ ์ ์ญํด์ ๊ทผ์ฌํ ์ต์ ํด๋ฅผ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ๋ฅ์ผ ํ๋ค. ๋์๊ฐ, ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์์ ์
ํตํด, ๊ฑด๋ฌผ ๋ด ๋ค์ํ ์ข
๋ฅ์ ์์๋ฐ์ ์์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์๋ ์์ฝ๊ฒ BEMS ๋ด์ ๊ตฌํํ ์ ์๋ค.
4. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
4.1 ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์กฐ๊ฑด
2์ฅ๊ณผ 3์ฅ์์ ์ ์ํ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ HVAC ์์คํ
๋ชจ๋ธ๋ง๊ณผ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ 4์ฅ์์ ์ฌ๋ก์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด์ ๊ฒ์ฆํ๋ค. ์ฐ์ , ๊ทธ๋ฆผ 3์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ฌ์ฉํ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด ๋ถํ์ ์ธ๊ธฐ ์จ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ANN์ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์ ์ํํ๋ค. ์ด์ ์พ์ ๊ฐ์ ์จ๋์
์ต๋์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง๋ง, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์จ๋๋ง ์ ์ดํ ์ ์๋ HVAC ์์คํ
์ ๋์์ผ๋ก ํ์ฌ ์ต๋๋ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 3์ ๊ฑด๋ฌผ ํ๊ฒฝ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ชจ๋ ํ๋ฃจ ์ (day-ahead) HVAC ์์คํ
์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค๋ง์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์์ธก๋ ๋ฐ์ดํฐ์ด๋ค.
ํ 1์ ๊ตญ๋ด ์ผ๋ฐ ์์
์ฉ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ ์ฉ๋๋ ํ๊ตญ์ ๋ ฅ๊ณต์ฌ์ ์ ๊ธฐ์๊ธ์ ์ด๋ค. ์๊ฐ๋์ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ์๊ธ์ด ์ผ์ ํ ์ ๋ ฅ(๊ฐ) ์๊ธ๊ณผ ์๊ฐ๋๋ง๋ค ์๊ธ์ด ๋ณํํ๋ ์ ๋ ฅ(์)
์๊ธ์ ๊ฐ๊ฐ ์ ์ฉํ์ฌ, HVAC ์์คํ
์ด์์ ์ ๊ธฐ์๊ธ์ ํน์ฑ์ด ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ผ๋ฐ์ฉ ์ ๋ ฅ(๊ฐ)๊ณผ ์ผ๋ฐ์ฉ ์ ๋ ฅ(์)์ 300kW๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก
๋ฎ์ ์์ฉ๊ฐ์๋ ์ ๋ ฅ(๊ฐ)์ด ๋์ ์์ฉ๊ฐ์๋ ์ ๋ ฅ(์)์ด ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ๋ ฅ(๊ฐ)๊ณผ ์ ๋ ฅ(์)์ ์ ์ฉ๋๋ HVAC ์์คํ
์ ์ฉ๋์ ๋ค๋ฅผ ์
์์ง๋ง ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์๊ธ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ HVAC ์์คํ
์ ์ด์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ๋์ผ ์ฉ๋์ ๋ํด ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์๋ค. ๋ค๋ง, ๊ทธ๋ฆผ 4์ 5์ HVAC ์์คํ
์ ์
๋ ฅ ์ ๋ ฅ์ ์ ๊ทํ(normalized)ํ์ฌ ํํํ์๋ค. ๋ํ, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ธฐ๋ณธ์๊ธ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์๊ณ ์ ๋ ฅ๋ ์๊ธ๋ง์
์ ์ฉํ์๋ค. ์ด๋ ๊ธฐ๋ณธ์๊ธ์ด ์ต์ ํด์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ๋ชปํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ํ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋๋ฐฉ์ ์ํ HVAC ์์คํ
์ด์์ ๋ชจ์ํ์์ผ๋ฉฐ,
HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ฒฉ์ฉ๋์ 26 kW๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด์, (4)์์ ๊ตฌํํ ์ ๊ธฐํํธํํ ๋ชจ๋ธ์์ ์์ฑ๋ ์คํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ฒค์น๋งํน ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 3. ํ
์คํธ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด ๋ถํ์ ์ธ๋ถ ์จ๋
Fig. 3. Internal heat gains (or thermal loads) for a test building room and ambient
temperatures
ํ 1. ์ ๊ธฐ์๊ธ์
Table 1. Electricity retail price for a test building
classification
|
summer(6~8)
|
KRW/kWh
|
general(A) I
high voltage(A)
Option I
|
-
|
110.9
|
general(A) II
high voltage(A)
Option I
|
off-peak-load
|
23 ~ 9 h
|
56.6
|
mid-load
|
9 ~ 10 h
12 ~ 13 h 17 ~ 23 h
|
109.5
|
peak-load
|
10 ~ 12 h 13 ~ 17 h
|
191.6
|
4.2 ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ถ์
๊ทธ๋ฆผ 4๋ ์ผ๋ฐ์ฉ ์ ๋ ฅ(๊ฐ)I ์ ๊ธฐ ์๊ธ์ ๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ ๊ธฐ์๊ธ์ด 24 ์๊ฐ ๋์ ์ผ์ ํ๋ฏ๋ก, HVAC ์์คํ
์ ๋์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ด ์ต์๊ฐ
๋๋๋ก, ์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค์ด ๊ฒฐ์ ๋๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๋ฃจ ๋์์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ 204.65 kWh์ด๊ณ , ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋ ฅ๋ ์๊ธ์ 22,696์์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4. ๊ฑด๋ฌผ์ ์ธ๋ถ ์จ๋์ ์ผ๋ฐ์ฉ ์ ๋ ฅ(๊ฐ)I ์๊ธ์ ์ ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋
Fig. 4. Ambient temperature and optimal HVAC load schedule and corresponding indoor
temperature for the type of general service(A) pricing scheme
๊ทธ๋ฆผ 4์์ ๋ณด๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, ์จ๋ ์ ์ฝ์กฐ๊ฑด์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ๋ฐ๋ 8์๋ถํฐ 19์๊น์ง HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 4๋ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด์ ์คํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋
ํ๋กํ์ผ์ ๋ฐ๋ฅธ NMSE ๊ฐ์ 0.9683์ผ๋ก, ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํจ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ๊ณผ
์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋์ถํ ์ต์ ํด์ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ์ฆ๋ช
ํ๋ค.
ํํธ, ๊ทธ๋ฆผ 5๋ ์ผ๋ฐ์ฉ ์ ๋ ฅ(์) ์ ๊ธฐ์๊ธ์ ๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด๋ ๊ฒฝ๋ถํ, ์ค๊ฐ๋ถํ, ์ต๋๋ถํ ์๊ฐ๋ ๊ฐ์ ์๊ธ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฐ ์๊ธ์ ๋ก, ์ต๋๋ถํ ์๊ฐ๋์
์๊ธ์ด ๊ฒฝ๋ถํ ์๊ฐ๋์ ์๊ธ๋ณด๋ค 3๋ฐฐ ์ด์ ๋น์ธ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์๊ฐ๋๋ณ ์ ๊ธฐ์๊ธ์ ์ฐจ์ด๋, ๊ฒฝ๋ถํ ์๊ฐ๋ HVAC ์์คํ
์ด ๋์ ์ ๋ ฅ์ ์๋ชจํ๋ฉฐ ์ด์ํ๋
๊ฒ์ ์ ๋ํ๋ค. ์ฆ, ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด, HVAC ์์คํ
์ด ์๋น๋๊ฐ(precooling) ์ด์ ์ ํ๊ฒ ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์๋น๋๊ฐ ์ด์ ์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด ๊ฑฐ์ฃผ์๊ฐ ๊ฑฐ์ ์๋ ์๊ฐ ๋์์ HVAC
์์คํ
์ ๊ฐ๋ํ์ฌ ๋ด๋ถ ์จ๋๋ฅผ ๋ฏธ๋ฆฌ ๋ฎ์ถ์ด, ๋์ ์ด์ฉ๋์ ๋ณด์ ํ ๊ฑด๋ฌผ ๋ดยท์ธ๋ถ ๊ตฌ์กฐ์ ๋๋ฐฉ ์๋์ง๋ฅผ ์ ์ฅํ๋ค. ์๋น๋๊ฐ์ HVAC ์์คํ
์ ์ด์
๋ฐฉ์์ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ์๊ณผ ๋์ผํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋๋ฐฉ ์๋์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ์ค๊ฐ๋ถํ์ ์ต๋๋ถํ ์๊ฐ๋์๋ HVAC ์์คํ
์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์์ํฌ ์ ์์ผ๋ฉฐ,
์ด๋ ์ ๋ ฅ๊ณํต ๊ด์ ์์ ํผํฌ ๋ถํ๋ฅผ ๊ฐ์์์ผ์ ๊ณํต ์ด์ ์์ ์ฑ์ ํฅ์์ํค๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์จ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 5์์ ์ต๋๋ถํ ์๊ฐ๋ HVAC ์์คํ
์ ์ต๋ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ ์ฝ 16.23 kW๋ก์, ๊ทธ๋ฆผ 4์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋นํด์, ์ฝ 29.4% ๊ฐ์ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 5. ๊ฑด๋ฌผ์ ์ธ๋ถ ์จ๋์ ์ผ๋ฐ์ฉ ์ ๋ ฅ(์) ์๊ธ์ ์ ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋
Fig. 5. Ambient temperature and optimal HVAC load schedule and corresponding indoor
temperature for the type of general service(B) pricing scheme
๋ํ ํ๋ฃจ ๋์์ ์ ๊ธฐ ์๋น๋์ 221.53kWh๋ก, ๊ทธ๋ฆผ 4์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋นํด ์ฝ 7.62% ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ ์ ๋ ฅ๋ ์๊ธ์ 21,382์์ผ๋ก, ์ฝ 5.79% ๊ฐ์ํจ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 4์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋ ํ๋กํ์ผ์ ๋ฐ๋ฅธ NMSE ๊ฐ์ 0.9912์ผ๋ก, ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํจ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 6์, 2.1์ ์์ ๋
ผ์ํ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, ๊ณผ๊ฑฐ 50์ผ๊ฐ์ ์ด์๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก 60์ผ ๋์ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์ ์งํํ
๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ํตํด ๋์ถํ HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์ด์ ์ค์ผ์ค์ ๊ฐ๊ฐ ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ๊ณผ
์คํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ฐ, ์ฆ, ๋ด๋ถ ์จ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์์ ๋ณด๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, BEMS ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค ๋ด ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ถฉ๋ถ์น ์์ ์ด๊ธฐ ๊ธฐ๊ฐ์ ์ ์ธํ๊ณ , ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์ด ์งํ๋จ์ ๋ฐ๋ผ์, NMSE๊ฐ
1์ ๊ทผ์ ํ ๊ฐ์ผ๋ก ์๋ ดํ์๋ค. ์ด๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ์ด ANN ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ๋๋ฅผ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ํฅ์์ํค๊ณ , ๋์๊ฐ ANN
๊ธฐ๋ฐ์ HVAC ์์คํ
์ต์ ์์๋ฐ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ๋ค์ํ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ๋ ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 6. ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์ ๋ฐ๋ฅธ ANN ๋ชจ๋ธ ์ ํ๋ ํฅ์
Fig. 6. Improved accuracy of the ANN-based model via the online supervised learning
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ BEMS ๋ด HVAC ์์คํ
์ต์ ์์๋ฐ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ตฌํํ์๋ค. ํนํ, ANN
๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ ๋ฐ ๋น์ ํ ๋ฐฉ์ ์์ผ๋ก ๋ฑ๊ฐํํ์ฌ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ต์ ํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ตฌํํจ์ผ๋ก์จ, ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌ๋ฆฌ, ๊ฒฐ์ ๋ก ์ ์ต์ ํ ์๋ฒ๋ฅผ
BEMS์ ์์ฝ๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ์๋๋ก ํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ์งง์ ๊ณ์ฐ ์๊ฐ ๋ด์ ์ ์ญ ์ต์ ๊ฐ์ ๊ทผ์ฌํ ์ต์ ํด๋ฅผ ๋์ถํ ์ ์์๋ค. ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ธ๋๋ฐ์ค
๋ชจ๋ธ์ ํด๋ฆฌ์คํฑ ์๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐ ์๊ฐ ๋ฑ์ ๋น๊ตํ๋ ๊ฒ์ด ์ข์ผ๋ ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ ์ถํ์ ๊ตฌํ์ ํ ๊ณํ์ด๋ค. ์์ธ๋ฌ, ์จ๋ผ์ธ ์ง๋ํ์ต์
์ด์ฉํด ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ํฉ์์๋ ์ด์ ๊ฐ์ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฉ์ฑ์ ์ ๊ณ ํ์๋ค. ์ฌ๋ก์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์
์ ์ํ ANN ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ตฌํํ ์คํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋น๊ต ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ๋ํ
๊ตญ๋ด ์ผ๋ฐ ์์
์ฉ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ ์ฉ๋๋ ์๊ธ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ HVAC ์์คํ
์ ์ต์ ์ด์ ํ๋กํ์ผ์ ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ, HVAC ์์คํ
์ ์์๋ฐ์ ์์์ผ๋ก ํ์ฉํ์ฌ
์ ๋ ฅ๊ณํต ๋ด ํผํฌ ๋ถํ๋ฅผ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์์ํฌ ์ ์์์ ์ฆ๋ช
ํ์๋ค.
Acknowledgements
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 2021๋
๋ ํ๊ตญ์ฐ์
๊ธฐ์ ๋ํ๊ต ํ์ ์ฐ๊ตฌ์งํฅ์ฌ์
์ ์ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋์์(This work was supported by the Academic
Promotion System of Korea Polytechnic University)
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 2021๋
๋ ์ ๋ถ(์ฐ์
ํต์์์๋ถ)์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ํ๊ฐ์์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ (20193710100061, ์ ์ฌ์ ํ์ฑํ
๋ฐ ๊ณํต ์์ฉ์ฑ ํ๋๋ฅผ ์ํ ์ ๋ ฅ๊ณํต๊ธฐ์ค ๋ฐ ์์ฅ์ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์)(This work was supported by Korea Institute of
Energy Technology Evaluation and Planning(KETEP) grant funded by the Korea government(MOTIE)(20193710100061,
A Study on the Improvement of Grid Code and Power Market System for Renewable Energy
Expansion))
References
M.G. Jeong, S.I. Moon, P.I. Hwang, Sep 2016, Indirect load control for energy storage
systems using incentive pricing under time-of-use tariff, Energies, Vol. 9, No. 7,
pp. 1-20, 558
A. A. Hadi, C. A. S. Silva, E. Hossain, R. Challoo, 2020, Algorithm for demand response
to maximize the penetration of renewable energy, IEEE Access, Vol. 8, pp. 55279-55288
C. Ogwumike, M. Short, F. Abugchem, Dec 2015, Heuristic optimization of consumer electricity
costs using a generic cost model, Energies, Vol. 9, No. 1, pp. 1-21, 6
A. Yoon, Y. Kim, S. Moon, Sep 2019, Optimal retail pricing for demand response of
HVAC systems in commercial buildings considering distribution network voltages, IEEE
Trans. Smart Grid, Vol. 10, No. 5, pp. 5492-5505
Y. Kim, L. K. Norford, Feb 2017, Optimal use of thermal energy storage resources in
commercial buildings through price-based demand response considering distribution
network operation, Appl. Energy, Vol. 193, pp. 308-324
S. Hanif, H. B. Gooi, T. Massier, Nov 2017, Distributed congestion management of distribution
grids under robust flexible buildings operations, IEEE Trans. Power Syst., Vol. 32,
No. 6, pp. 4600-4613
Y. Kim, L. K. Norford, J. L. Kirtley, Jan 2015, Modeling and analysis of a variable
speed heat pump for frequency regulation through direct load control, IEEE Trans.
Power Syst., Vol. 30, No. 1, pp. 397-408
Korea Energy Economics Institute and Korea Energy Agency, 2017, 2017 Energy Consumption
Survey
PJM, 2021, PJM Manual 11:Energy & Ancillary Servieces Market Operations
Y.W. Jung, J.Y. Kim, J.U. Kim, Dec 2020, Optimal selection of energy baseline through
analysis of electrical energy consumption statistics and influence factors of office
buildings, Journal of Korean Institute of Architectural Sustainable Environment and
Building Systems, Vol. 14, No. 6, pp. 601-612
M. Hu, F. Xiao, L. Wang, Dec 2017, Investigation of demand response potentials of
residential air conditioners in smart grids using grey-box room thermal model, Appl.
Energy, Vol. 207, pp. 324-335
A. Yoon, Y. Kim, T. Zakula, S. Moon, May 2020, Retail electricity pricing via online-learning
of data-driven demand response of HVAC Systems, Appl. Energy, Vol. 265
Y. Kim, Sep 2020, Supervised -LearningโBased Strategy for Optimal Demand Response
of an HVAC System in a Multi-Zone Office Building, IEEE Transactions on Smart Grid,
Vol. 11, No. 5, pp. 4212-4226
์ ์์๊ฐ
์์ธ๋ํ๊ต ์ ๊ธฐ๊ณตํ๋ถ์์ 2009๋
์ ํ์ฌํ์๋ฅผ ์ทจ๋, 2019๋
์ ์๋ฐํตํฉ์ผ๋ก ๋ฐ์ฌํ์๋ฅผ ์ทจ๋ํ์๋ค.
2020๋
๋ถํฐ ํ๊ตญ์ฐ์
๊ธฐ์ ๋ํ๊ต ์๋์งยท์ ๊ธฐ๊ณตํ๊ณผ์ ์กฐ๊ต์๋ก ์ฌ์ง ์ค์ด๋ฉฐ, ์ฃผ ์ฐ๊ตฌ ๋ถ์ผ๋ AI๊ธฐ๋ฐ ์๋์ง์์คํ
๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ต์ ์ด์์ด๋ค.