์ฑํ๋ชจ
(Hyun-Mo Seong)
1iD
์ฌ์ฐ์ญ
(Yeon-Sub Sim)
1iD
์ฅ์น์ง
(Seung Jin Chang)
โ iD
-
(Department of Electrical Engineering, Hanbat National University, Korea)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Reflectometry, Propagation constant, Instantaneous frequency estimation Algorithm, Simulator, Time-Frequency domain Reflectometry
1. ์ ๋ก
์ ๋ ฅ ์์คํ
์ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํด ์ผ์ด๋ธ ๊ณ ์ฅ์ ํ์ง ๋ฐ ๋
ธํ ์ธก์ ์ ๋ํ ๋ฐฉ๋ฒ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ํ๋ค. ์ต๊ทผ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ก์ ์ ํ์์ฑ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด์ HVDC(High
Voltage Direct Current)์ ์์ฅ๊ท๋ชจ๊ฐ ์ฑ์ฅํ๊ณ ์๋ค. HVDC ์ผ์ด๋ธ์ ์ฉ๋์ฑ ์ถฉ์ ์ ๋ฅ๊ฐ ์์ด ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ก์ ์ ์ ๋ฆฌํ๊ณ ์ ์ ์ฒด, ์์ค
์์ค์ด ์์ด ๋์ฉ๋ ์ก์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ํ ๋์ฒด ์ ํญ์ด ๋ฎ์ ์ก์ ์์ค์ด ์ ๊ณ , ์ ๋ ฅ์กฐ๋ฅ ๋ฐ ๋ถํ ์ ์ด๊ฐ ์์ํ์ฌ ์ ๋ก ์ด์ฉ๋ฅ ์ ๋์ผ ์ ์๋ ์ฅ์ ์ด
์๋ค (1). ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ง๋จ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ์๊ตฌ๋๊ณ ์๋ค.
ํ์ฌ ์ผ์ด๋ธ์ ๊ณ ์ฅ์ ํ์ง ๋ฐ ๊ฑด์ ์ฑ ํ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ VLF(Very Low frequency) tan delta ์ธก์ ๋ฒ, PD(Partial
Discharge)์ง๋จ๋ฒ์ด ๋ํ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋ค (2). VLF tan delta๋ ๊ทน์ ์ฃผํ ์ ์ ์์ค๋ฅผ ์ธ๊ฐํ ํ์ tan delta๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ์ง๋จ๋ฒ์ผ๋ก, tan delta๋ ์ ์ฐ์ฒด์ ์์ค์ ์ํ
์์ค์ ๋ฅ์ ์ปคํจ์ํฐ์ ์ ๋ฅ์ ๋น๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ , tan delta๊ฐ ํด์๋ก ๋์ค์ ๋ฅ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. tan delta๋ ๋
ธ์ด์ฆ์ ์ํฅ์ ๊ฐ์ธํด
์ ๋ฐํ ํ์ฅ ์ง๋จ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ์ผ์ด๋ธ์ ์ ์ฒด์ ์ธ ์ดํ ์ํ๋ฅผ ์ง๋จํ ์ ์์ผ๋ฉฐ IEEE std, 400.2 ์ง์นจ์์ ํ์ ๊ธฐ์ค์ด ์ ์๋์ด ์๋ค (3). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ์ด๋ธ ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ์ปคํจ์ํฐ ์ถฉ์ ์ฉ๋์ผ๋ก ์ธํด 1.2 km ์ด์์ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์๋ ์ ์ฉ์ด ์ด๋ ต๋ค (4). PD๋ ๊ตญ๋ถ์ ๋ฐฉ์ ํ์์ผ๋ก ์ ์ฐ์ฒด ํ๋ฉด์ด๋ ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ทน์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ ์ ์ฐ์ฒด์ ์ดํ๋ฅผ ์ผ์ผํค๋ ํ๊ดด์ ์ฃผ์์ธ์ด๋ค. PD ์ง๋จ๋ฒ์ ๋ถ๋ถ
๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ์ํ๋ ํ์ค๋ฅผ ํตํด ๊ณ ์ฅ์ ์ ์ธก์ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ถ๋ถ๋ฐฉ์ ์ด ์ผ์ด๋ ์ง์ ์์์ ๋ฐ์ํ ํ์ค๋ ์ผ์ด๋ธ์ ๋ฐ๋ผ ์ด๋ํ๋ฉฐ ๊ฐ์ ์ ๋ถ์ฐ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ
๊ฒช๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์ ๊ณ ์ฅ์ ํ์ง๋ฅผ ์ํด์๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ํธ ์ฒ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ํ๋ค.
๊ณ ์ฅ์ ํ์ง์ ์๋กญ๊ฒ ๋์
๋๊ณ ์๋ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์ ์ํผ๋์ค ๋ถ์ผ์น ์ง์ ์์ ๋ฐ์ฌ๋ ์ ํธ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ฌ ๊ณ ์ฅ์ ์ ํ์งํ๋ ๊ธฐ์ ์ด๋ค. ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์ PLC
ํต์ ์ฉ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋ ๋น์ ์ด์ ์ปคํ๋ฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ ์ํ์ ์ง๋จ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ ์ธ๊ฐํ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๊ฒ ์๊ฐ ์์ญ, ์ฃผํ์ ์์ญ, ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์ ๋ฐ์ฌํ
๊ณ์ธก๋ฒ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ ์ ์๋ค (5).
TDR(Time Domain Reflectometry)์ ์๊ฐ ์์ญ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์ผ๋ก ๊ณ๋จ ์ ํธ ๋๋ ํ์ค ์ ํธ๋ฅผ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค (6). ์ํผ๋์ค ๋ถ์ผ์น ์ง์ ์์ ๊ธ๊ฒฉํ ์ ์์ ๋ณํ๊ฐ ์๊ธด ๋ฐ์ฌ ์ ํธ ๋ฐ์์ง์ ์ ๊ณ ์ฅ์ ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ค.
FDR(Frequency Domain Reflectometry)์ ์ฃผํ์ ์์ญ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์ผ๋ก ์์์ ๊ฒ์ถํ๋ PD-FDR์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค (7). ์ ํํ๋ฅผ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ ์ฃผํ์๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ฉฐ ์ผ์ด๋ธ์ ์ธ๊ฐํ๋ค. ์ด๋ ์ ์ฃผํ ํต๊ณผ ํํฐ๋ฅผ ํตํด DC ์ฑ๋ถ๋ง ์ถ์ถํ ์ ํธ์ ์์์ ๊ฒ์ถํ๋ค.
์ํผ๋์ค ๋ถ์ผ์น ์ง์ ์์ ์์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ ๊ณ ์ฅ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ค (7).
TFDR(Time-Frequency Domain Reflectometry)๋ ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฃผํ์๊ฐ ์ ํ์ ์ผ๋ก
์ฆ๊ฐํ๋ ์ฒฉ ์ ํธ๋ฅผ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๊ฐ ํญ(Time Duration, TD), ์ฃผํ์ ๋์ญํญ(Frequency Band width, BW),
์ค์ฌ ์ฃผํ์(Center Frequency, CF)๋ฅผ ์กฐ์ ํ์ฌ ์ ํธ๋ฅผ ์ค๊ณํ ์ ์๋ค. ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ์ทจ๋ํ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ๋ฅผ ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์ํธ์๊ดํจ์(Time-Frequency
Cross Correlation, TFCC)๋ฅผ ํตํด ๊ณ ์ฅ์ ์ ํ์งํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํด ์ ํธ ํด์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค.
์ ๊ธฐ์ ์ ํธ ํด์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ์ง๋จ๋ฒ์ ๊ณตํต์ผ๋ก ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก ์ง๋จ์ ์ํด ์ ํธ์ ๊ฐ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํด์ผ ํ๋ค. TFDR์ ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ์ ์ ์ฌ๋๋ฅผ
์ด์ฉํ TFCC๋ฅผ ํตํด ๊ณ ์ฅ์ ์ ํ์ธํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ ํธ๊ฐ ๊ฐ์ ๋ฅผ ๊ฒช๋๋ผ๋ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์์ ๊ณ ์ฅ์
ํ์ง๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์ด๋ ์ค์ ์ ์ฃผ-ํด๋จ HVDC ์ ๋ก์ ์ ์ฉ๋๊ณ ์์ด ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์ ๊ณ ์ฅ์ ํ์ง ๊ธฐ์ ๋ก ์ฃผ๋ชฉ๋ฐ๊ณ ์๋ค (1). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค๊ณ๋๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ ๋ค์ํ ์ฃผํ์๊ฐ ํฌํจ๋ ์ ํธ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ํ ์ ์ฃผํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ๋ํ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก
์ ํธ๋ ์ฃผํ์์ ์์กดํ ๊ฐ์ ๋ก ์ ํธ๊ฐ ํฌํจํ๊ณ ์๋ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ๋ค์ ์๋๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง๋ฉฐ, ๊ฐ์ ๊ฐ ์ผ์ด๋๋ ๋ถ์ฐ์ด ๋ฐ์ํ๋ค. ์ ํ ์ ํธ์ ์ฃผํ์ ๋ณ ์ฑ๋ถ์ด
์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ณก์ด ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ฉด ๊ฒฐํจ์์ ์์ฑ๋ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ์ ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ TFCC ๊ฐ์ด ๊ฐ์๋์ด ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ์ ์ฌ์ฑ์ด ๋จ์ด์ง๊ณ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์์
๊ณ ์ฅ์ ํ์ง์ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ํ๋๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก ์ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ, ์ฃผํ์์ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ ์๋์ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ๋ถ์ํ๊ณ ์ ์ ํ
์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํด ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์์ ์์ ์ฃผํ์๋ฅผ ๋ถ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ตฌํํ๊ณ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์ ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ ์ํ
์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
2. ๋ณธ ๋ก
2.1 ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ
๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์ด๋ ์ํผ๋์ค ๋ถ์ผ์น ์ง์ ์์ ๋์์ค๋ ๋ฐ์ฌํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์ฌ ๊ณ ์ฅ์ ์ ํ์งํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ์ค
์ ํธ๋ ๊ฐ์ฐ์์ ํฌ๋ฝ์ ์ ํ ์ฒฉ ์ ํธ์ด๋ฉฐ, ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฃผํ์๊ฐ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ณํํ๋ค. ์ ํธ๋ ๋ค์ ์ (1)๊ณผ ๊ฐ๋ค (8).
($A=\dfrac{1}{2\tau_{0}^{2}}$, $B=\sqrt{(2\pi BW)^{2}2A-A^{2}}$, $w_{0}=2\pi f_{0}$
)
$\tau_{0}$๋ ์๊ฐ ํญ(Time Duration)์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ผ๋ฉฐ ์ ํธ ๋ ์ก์๋น์ ๋น๋กํ๋ค. $f_{0}$, $t_{0}$๋ ์ค์ฌ ์ฃผํ์(Center
Frequency), ์ค์ฌ ์๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ค. BW๋ ์ฃผํ์ ๋์ญํญ(Bandwidth)๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ ํธ์ ๋ถํด๋ฅ(Resolution)์ ๋์ดํด์คํธ
์ด๋ก (Nyquist theorem)์ ๋ฐ๋ผ ์ฃผํ์ ๋์ญํญ์ ๋น๋กํ๋ฉฐ ๋ค์ ์ (2)์ ๊ฐ๋ค (9).
๊ฐ์ฐ์์ ํฌ๋ฝ์ ์ ํ ์ฒฉ ์ ํธ๋ ์๊ฐ ํญ๊ณผ ์ฃผํ์ ๋์ญํญ์ด ๋์์ ์ฆ๊ฐํ ์ ์๋ ๋ถํ์ ์ฑ ์๋ฆฌ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ ์ ํ ์ ํธ๋ฅผ ์ค๊ณํด์ผ ํ๋ฉฐ ๋ถํ์ ์ฑ ์๋ฆฌ
ํ๋ณ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค (10).
์ (2), (3)์ ๋ฐ๋ผ ๊ธฐ์ค ์ ํธ ์ค๊ณ ์ ๋ถํด๋ฅ๊ณผ ๋ถํ์ ์ฑ์ ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ ํธ๋ฅผ ์ค๊ณํด์ผ ํ๋ค. ์ค๊ณ๋ ์ ํธ๋ ๋ค์ํ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๊ณ , ์ฃผํ์์
๋ฐ๋ฅธ ์ ํ ์๋๊ฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ด ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฉ์ด์ง์๋ก ์ ํธ๋ ๋ถ์ฐ ๋ฐ ์๊ณก๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ํ ์์ ๋ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ์ ํธ ๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค.
์ ํ๋ ์ ํธ๋ ์ ํ ๋งค์ง์ ์ ํ ์์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ฃผํ์ ์ข
์ ํํฐ $G(z,\:w)= e^{-jk(w)z}$์ ์ํด ์ ํธ๊ฐ ์๊ณก๋๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ค์ ์ (4)์ ๊ฐ๋ค. ์ฃผํ์ ์์ญ์ ์ (4)๋ฅผ ํธ๋ฆฌ์ ์ญ๋ณํํ์ฌ ์๊ฐ ์์ญ์์ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ $z$ ๋งํผ ์ ํ๋ ์ ํธ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๊ณ ์ด๋ ๋ค์ ์ (5)์ ๊ฐ๋ค (11).
์ ํ ์์ $k$๋ $\beta -j\alpha$๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ ์ค์๋ถ $\beta$๋ ์์ ์์, ํ์๋ถ $\alpha$๋ ๊ฐ์ ์์์ด๋ค. ์ ํธ๊ฐ ์ข์
์ฃผํ์ ๋์ญ์ ๊ฐ๋ ํ๋์ญ ์ ํธ(narrow band signal)์ผ ๋, $\omega_{0}$์ ๋ํด ํ
์ผ๋ฌ ๊ธ์๋ก ์ด๊ณ๋ํจ์๊น์ง ํ์ฅํ์ฌ ์ถ์ ํ๋ฉด
๋ค์ ์ (6)๊ณผ ๊ฐ๋ค (12).
์ฌ๊ธฐ์ $\dot k_{0}=\dot\beta_{0}-j\dot\alpha_{0}$์ด๋ฉฐ $\dot\beta_{0}$์ ์ ํ ์๋์ ์ญ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
$k(\omega)$๋ฅผ ๊ณ ๊ณ๋ก ์ถ์ ํ ์๋ก ์ ๋ฐํ ํํ์ด ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ง ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ ์์ธ์ด ๋๋ ์ด๊ณ๋ํจ์ $\ddot k_{0}=\ddot\beta_{0}-j\ddot\alpha_{0}$๊น์ง
๋ํ๋๋ค. ์ ํ ์์๋ฅผ ์ด๊ณ๋ํจ์๊น์ง ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉด ๋ค์ ์ (8)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ ํ ์์์ ์ด๊ณ๋ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ์ ํธ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฃผํ์ ์ฆ๋ถ $\dot\omega_{0}$๋ ๋ค์ ์ (9)์ ๊ฐ๋ค.
์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ TD์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ $\tau_{0}$์๋ ๋ณ์กฐ๊ฐ ์ ์ฉ๋๋ฉฐ, ์ด๋ $\tau_{c hi rp}$์ผ๋ก ํํํ ์ ์๋ค. $\tau_{ch
i rp}^{2}$์ $\tau_{0}$์ ์ฃผํ์ ์ฆ๋ถ $\dot\omega_{0}$์ ๋ณต์์ ํํ๋ก ๋ค์ ์ (10)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ ์์ ๋ฐ๋ผ ์ฒํ์ด ์ ์ฉ๋ ์ ํ ์ ํธ์ ์คํํธ๋ผ์ ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ ํธ์ ๋ถ์ฐ์ ๊ณ ๋ คํ ๊ฒฝ์ฐ ๋ถ์ฐ์ ๋ํ๋ด๋ ์ด๊ณ ์ ํ ์์ ๊ฐ์ ๊ณ ๋ คํ ๊ทธ๋ฃน ์๊ฐ ์ง์ฐ ์์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ทธ๋ฃน ์๋๋ฅผ ๊ตฌํ๋ฉฐ ๋ค์ ์ (13)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ ์ฆ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ ์ฃผํ ๋ถ๋ถ์ด ์๋ฉธ๋๋ ๊ฒ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ํ ์ ํธ์ ๋ถ์ฐ์ ๋ณด์ ํ๋ ํํฐ ์ค๊ณ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ํ๋ค.
2.2 ์์ ์ฃผํ์ ์ถ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ
์์ ์ฃผํ์(Instantaneous Frequency, IF)๋ ์ฃผํ์๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํ ๋ ํน์ ์๊ฐ์์์ ์ฃผํ์๋ก ์ ์๋๋ฉฐ ์ ํธ์ ์๊ฐ์
๋ํ ๋ณํ ํน์ฑ์ ์ค๋ช
์ ์ํด ๋ง์ด ์ฌ์ฉ๋๋ค (13). ์์ ์ฃผํ์๋ ํ๋ฒํธ ๋ณํ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ํธ์ ์ค์๋ถ $s(t)$์ ํ์๋ถ $\hat s(t)$๋ฅผ ๊ฐ๋ ํด์์ ์ ํธ๋ก ๋ง๋ ๋ค IF๋ฅผ ๋ค์ ์ (15)๋ก ํํํ ์ ์๋ค.
์ ํ๋ ์ ํธ๋ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ(Wigner-Ville Distribution)๋ก ๋ณํํ์ฌ ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์ ํน์ง์ ๋์์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์๋ค. ์๊ทธ๋-๋น
๋ถํฌ๋ ์ ํธ์ ์๋์ง ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ ๋ค์ ์ (16)๊ณผ ๊ฐ๋ค (14).
์ ํ ์ ํธ์์ ๋ฐ์ํ ์๊ณก์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์์ ๋ํ๋ ๊ฐ ์ ํธ์ IF ์ถ์ ์ ํตํด ํ์ธํ ์ ์์ง๋ง, ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ํ๋ ์ ํธ๋ ๊ฐ์ ๊ฐ ์ฌํด ์ ํธ์ ์กด์ฌ๋ฅผ
์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค (15).
IF ์ถ์ ์ ์ด๋ ต์ง๋ง TFCC๋ฅผ ํตํด ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ์ ์ฌํ ์ ํ ์ ํธ์ ์์น๋ฅผ ํ์งํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๋ก ๋๋ ์ฃผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ํธ์
ํฌ๊ธฐ์ ์๊ด์์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ ์ ์๋ค. ์ ๊ทํ๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ์ ํ ์ ํธ์ TFCC๋ ์ (17)๊ณผ ๊ฐ๋ค (16).
์ฌ๊ธฐ์, $E_{s}(t)$, $E_{r}(t)$๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ์ ์๋์ง๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, TFCC๋ ๋ ์ ํธ์ ์๋์ง๋ฅผ ๋๋์ด ์ ๊ทํํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋ฐ์ฌ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ์ ๊ด๊ณ์์ด 0๊ณผ 1 ์ฌ์ด์ ์ ์ฌ๋๋ฅผ ๊ฐ๊ฒ ๋๋ค.
ํ๋์ญ ์ ํธ์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ํ๋ฒํธ ๋ณํ๋ ์ ํธ๋ ์ง๊ต ์ ํธ์ ๊ฐ๊น์ ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์๋์ง์์ IF๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ถ์ ํ ์ ์๋ค.
๋ํ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ ํผํฌ ๊ธฐ๋ฐ IF ์ถ์ ์ ์ ํ FM ์ ํธ์ ์ต์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค (17). ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ์์๋ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฃผํ์๊ฐ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ ์ ํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ๋ก ์ฃผํ์ ์์ญ์์ IF๋ ์ ํ ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น
๋ถํฌ์์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์๋์ง๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ ์ ์๋ฏธํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 1. ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ ๋ฉ์ธ ํ๋ฉด
Fig. 1. Simulator main screen
ํ์ง๋ง ์ ํธ๋ ๊ฐ์ ๊ฐ ์ฌํด ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํ IF ์ธก์ ์ด ์ด๋ ค์ ์ ํธ ๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ํ์ํ๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ min-max ์ ๊ทํ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ํ
์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ๋์ผํ๊ฒ 0๊ณผ 1 ์ฌ์ด ๊ฐ์ผ๋ก ๋ณต์ํ์์ผ๋ฉฐ ๋ค์ ์ (20)์ ๊ฐ๋ค.
๋ณต์๋ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ ํผํฌ์ ์ ํตํด IF ์ถ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ตฌํํ์๋ค, IF๋ฅผ 1์ฐจ ํจ์๋ก ์ถ์ ํ๊ณ ์ ํ ์ต์์ ๊ณฑ๋ฒ(Linear Least Squares
Estimation, LLS)์ผ๋ก ํํํ์์ผ๋ฉฐ ๋ค์ ์(21)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ Y๋ ์์ ์ฃผํ์๋ฅผ 1์ฐจ ํจ์๋ก ํํํ๊ธฐ ์ํด ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ ์ ์ผ ํฐ ๊ฐ๋ค์ ๋จ๊ฒจ๋์ ์๊ฐ-์ฃผํ์ ํ๋ฉด์ ์ฃผํ์๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, X๋ ์๊ฐ
์ถ์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์
๋ ฅ ๋ฒกํฐ์ ๊ฐ๋ค๊ณผ ํฌ๊ธฐ๊ฐ n์ด๊ณ ๋ชจ๋ ์์๊ฐ 1์ธ ์ด๋ฒกํฐ๋ฅผ ๋๋ํ ๋์ ๊ฒ์ด๋ค. $w$๋ ๊ฐ์ค์น ๋ฒกํฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ฉฐ ์ฌ๊ธฐ์ $w$๋ ์์
์ฃผํ์์ 1์ฐจ ํจ์ํํ $y=ax+b$์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ์ $y$์ ํธ์ ๋ํ๋ธ๋ค. J๋ ๋น์ฉํจ์๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ J๋ฅผ $w$์ ๋ํด ๋ฏธ๋ถํ์ฌ ๊ฐ์ค์น $w$ ๊ตฌํ
์ ์์ผ๋ฉฐ ๋ค์ ์ (24)์ ๊ฐ๋ค.
๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ์ ํ ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ LLS์ ํตํด ์ถ์ ํ 1์ฐจ ํจ์์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ์ํ์๋ค. TFCC ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ํธ ๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ฅผ
๋ณต์ํ๊ณ LLS๋ฅผ ํตํด IF๋ฅผ ์ถ์ ํ ์ ์๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ตฌํํ์๋ค.
3. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
3.1 ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ ๊ฐ๋ฐ
HVDC ์์ฅ ๊ท๋ชจ์ ํ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ก์ ์ ํ์์ฑ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง HVDC ์ผ์ด๋ธ ๊ณ ์ฅ์ ํ์ง๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์๋ จ๋ ๋ฐ ๊ฒฝํ์ ์์กด๋๋ฉฐ,
์ ํํ ์ง๋จ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ง๋ค (1). ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ํธ์ ๊ฐ์ ์ ๋ถ์ฐ์ด ์ฌํด์ ธ
๊ณ ์ฅ์ ํ์ง ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋๋ฉฐ, IF ์ถ์ ์ ํตํ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ ๊ฐ์ ํน์ฑ ๊ธฐ๋ฐ ๋ณด์ ํํฐ ์ค๊ณ๊ฐ ํ์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด์ IF ์ถ์ ์ด ํ์ํ์ง๋ง, ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ
์ ํ ์ ํธ๋ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์์ ํ์ง๊ฐ ์ด๋ ต๋ค. ์ ํธ์ ์กด์ฌ ์ฌ๋ถ๋ TFCC๊ฐ ํด๊ฒฐํด์ค ์ ์์ง๋ง, ์ ํธ ์๋์ง ์์ฒด๊ฐ ์์์ ธ ์๋ ์ํฉ์์ IF
์ถ์ ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ณก์ ๋ฐ์ํ ์ ํ ์ ํธ์ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ๋ฅผ ๋ถ์ ๊ฐ๋ฅํ ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๊ณ , ์ ์ํ ์ ํธ
๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํตํด ์ ํ ์ ํธ๋ฅผ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ง๊ฒ ๋ณต์ํ๊ณ IF ์ถ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ํตํด ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ ์ ํธ ์ธ๊ฐ๋ถ, ์ ํธ ๊ณ์ธก๋ถ, ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌํ๋ฉด ๋ฐ ์ ํ ์์ ์
๋ ฅ๋ถ, IF ๊ณ์ธก๋ถ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ์ ๋ฉ์ธ ํ๋ฉด์ ๊ทธ๋ฆผ 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ์ ํธ ์ธ๊ฐ๋ถ
โ ์์ญ ์ค์ (Domain) : ๊ณ์ธก๋ฒ ์ ํ์์ญ์ผ๋ก ์๊ฐ ์์ญ, ์ฃผํ์ ์์ญ, ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ค.
โ ๊ธฐ๋ณธ๊ฐ(Default) : ์์๋ก ์ค์ ํ ์ ํธ ์์ฑ์ ํ์ํ ๊ฐ์ ๋ถ๋ฌ์จ๋ค. ์ค์ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฅ๋น๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค์ ํ์๋ค.
โ ๋ถํ์ ์ฑ ์๋ฆฌ ํ์ธ(Check) : ๋ถํ์ ์ฑ์ ์๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ฐ ํญ๊ณผ ์ฃผํ์ ๋์ญํญ์ ๊ณฑ์ ๋ฐ๋์ 0.5์ด์์ ๊ฐ์ ๋ง์กฑํด์ผ ํ๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ
์ค์ฌ ์ฃผํ์๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ํ๋ง ๋ ์ดํธ(Sampling Rate)๊ฐ, ์ฃผํ์ ๋์ญํญ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๊ฐ ํญ์ด ๋ณ๊ฒฝ๋๋ค.
โ ์ ํธ ์์ฑ(Signal Generation) : ์ค์ ๋ TD, BW, CF ๊ฐ์ ๋ฐ์ํ์ฌ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ค.
(2) ์ ํธ ๊ณ์ธก๋ถ
โ ๊ธฐ๋ณธ๊ฐ(Default) : ์ ํ ์ ํธ์ ๊ณ์ธก์ง์ ๊ณผ ๋ฐ์ดํฐ ์ทจ๋์ ์ํ ์ค์ ๊ฐ์ ๋ถ๋ฌ์จ๋ค.
โ
๋ฐ์ดํฐ ๊ณ์ธก ๋ฐ ์ทจ๋(Data Acquisition) : ์ ํธ๋ฅผ ๊ณ์ธกํ ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ทจ๋ํ์ฌ ์ธ๊ฐ ์ ํธ ๋ฐ ์ ํ ์ ํธ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ , ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ทธ๋-๋น
๋ถํฌ ๊ฐ์ ์ทจ๋ํ๋ค.
โ ์ ํ ์์ : ๋งค์ง์ ํน์ฑ์ธ ์ ํ ์์๋ฅผ ์
๋ ฅํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ค์ ๋ถ๋ถ๊ณผ ํ์ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ๋๋์ด์ ธ ์๋ค. ์ ํ ์๋๋ $\dot\beta_{0}$์
์ญ์๋ก ํํํ๋ค.
โ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ : ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ์ ํ ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
โ ์์ ์ฃผํ์ : ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ์ ํ ์ ํธ์ ์์ ์ฃผํ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ฅผ on/off๋ก ํ์ํ ์ ์๋ค. ์ ํธ๊ฐ ์ ํ ๋ ์๋ก ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ ๊ฒช์ด ์๊ทธ๋-๋น
๋ถํฌ์์ IF ์ถ์ ์ด ์ด๋ ค์ ์ ํธ ๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํตํด ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ๊ฐ์ ์๋์ง ๋ถํฌ๋ก ์กฐ์ ํ๊ณ ์์ ์ฃผํ์๋ฅผ ํ์ํ์๋ค.
3.2 ์คํ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ ์์คํ
์ค๊ณ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๊ณ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ ์์คํ
๊ตฌ์ฑ๋๋ ๊ทธ๋ฆผ 2์ ๊ฐ๋ค. ์ ํธ๋ ๋น์ ์ด์ ์ปคํ๋ฌ๋ฅผ ํตํด ์ธ๊ฐํ๊ณ ๊ณ์ธกํ๋ฉฐ, ๋์ผ ์์น์์ ์ ํธ ์ธ๊ฐ ๋ฐ ์ทจ๋์ ๊ฐ์ ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ์ ํธ๋ฐ์๊ธฐ์์ ์์ฑ๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋
T-์ปค๋ฅํฐ๋ฅผ ํตํด ๋์งํธ ์ค์ค๋ก์ค์ฝํ์ ์ทจ๋๋๊ณ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ ์์คํ
์ ์ ์ก๋๋ค. ๋ค๋ฅธ ์ฑ๋์ ํตํด ์ค๊ณ๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ ์ผ์ด๋ธ์ ์ธ๊ฐ๋๊ณ ์ํผ๋์ค ๋ถ์ผ์น
์ง์ ์์ ๋ฐ์ํ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ฌ๋์ด ๋์์จ๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ ํ์ ๋ํ ์ ํธ ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด์ ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๊ณ , ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ ํ
์ ํธ ์ธก์ ๊ณผ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ ์ธก์ ๋ ์ํฉ์ผ๋ก ์ ํธ ๋ถ์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ์ฌ ์ ํธ ์ธก์ ์ ์ผ์ ์ง์ ์ ๋ก๋ ์ํผ๋์ค๋ฅผ ๋ฌดํ๋๋ก ์
๋ ฅํ์ฌ ์ข
๋จ์ ๋ชจ์ํ ์
์๋ค.
์ทจ๋ํ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ๋ฐ์ฌ ์ ํธ์ TFCC๋ฅผ ํตํด ์ํผ๋์ค ๋ถ์ผ์น ์ง์ ์ ํ์ธํ ์ ์๊ณ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํด ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์์ ์์ ์ฃผํ์๋ฅผ
์ถ์ ํ ์ ์๋ค. ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ TD๋ 150 $ns$, BW๋ 40 MHz, CF๋ 20 MHz๋ก ์ค์ ํ์๊ณ , ์ค์ฌ ์๊ฐ์ 500 $ns$๋ก ์ค์ ํ์ฌ
์คํ์ ์งํํ์๋ค. ๋ก๋ ์ํผ๋์ค์ ๋ฐ๋ฅธ IF ์ธก์ ์ ์ค๊ณ๋๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ ๋์ผํ๋ค. ์ค๊ณํ ์๊ฐ ์์ญ์์ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ ๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ ํ ์์๋ ์ ๋ก ์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ์ด๋ธ ์ข
๋จ์ ๋ก๋ ์ํผ๋์ค์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ ์์๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ์ผ์ด๋ธ์ ์ดํ์ ๋ ๋ฐ ๊ณ ์ฅ์ ์ ์ ๋ฌด ๋ฑ ์ ๋ก
์ ์์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๋ค์ํ ์์ธ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ ์์๋ ๋ณํํ๋ค. ๋ณธ ์คํ์์๋ ๋ก๋ ์ํผ๋์ค๊ฐ ๊ฐ๋ฐฉ ์ํ์ผ ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์งํํ์๋ค. ์ ํ ์์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋
ํ 1๊ณผ ๊ฐ๋ค (18). ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ๋ํ ์ ํ ์ ํธ๋ 150 m, 300 m, 450 m, 600 m ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ทจ๋ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 2. Pxie๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐ์ฌํ ๊ณ์ธก๋ฒ ์์คํ
Fig. 2. Refletometry system using Pxie
๊ทธ๋ฆผ. 3. ์๊ฐ ์์ญ์์ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ
Fig. 3. Reference signal and Wigner-Ville Distribution
ํ 1. ์ ํ ์์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ
Table 1. Propagation constant parameters
ํ๋ผ๋ฏธํฐ
|
๊ฐ
|
$\dot\alpha_{0}$
|
$1.1216\times 10^{-10}$
|
$\dot\beta_{0}$
|
$5.5690\times 10^{-9}$
|
$\ddot\alpha_{0}$
|
$-2.1787\times 10^{-19}$
|
$\ddot\beta_{0}$
|
$-2.0324\times 10^{-19}$
|
๊ทธ๋ฆผ. 4. ์๊ฐ ์์ญ์์ ์ ํ ์ ํธ
Fig. 4. Propagation signal in time domain
์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ์ ํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ฐ ์์ญ์์์ ๋ณํ๋ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ ์๊ฐ ์์ญ์์ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํธ์ ๊ฐ์ ๊ฐ ์ปค์ ธ ์ ํธ์ ํผํฌ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
์ ํธ๊ฐ ๋งค์ฐ ์์์ ธ ํํ์ผ๋ก๋ ๋ถ์ฐ์ ํ์ธํ ์ ์์ด ์ ํ ์์๋ฅผ ์ด๊ณ๋ํจ์๊น์ง ๊ณ ๋ คํ ์ฃผํ์ ์ข
์ ํํฐ $G(z,\:w)= e^{-jk(w)z}$์
ํ 1์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋๋ค. ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฃผํ์ ๋ถ์ฐ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ๊ณ ์ ํธ๋ฆฌ์ ๋ณํ์ ์งํํ์ฌ ๊ธฐ์ค ์ ํธ๋ฅผ ์ฃผํ์ ์์ญ์์ ํ์ธํ์๊ณ ๊ฒฐ๊ณผ๋
๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 5๋ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๊ณ ์ฃผํ ์ฑ๋ถ์ด ์ ์ฃผํ ์ฑ๋ถ๋ณด๋ค ๊ฐ์๊ฐ ์ฌํ๊ณ ์ด๋ก ์ธํด ์ค์ฌ ์ฃผํ์๊ฐ ๋ณํ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ ํ๋๋
๋์์ ์ ํ ์๋์ ๋ณํ๋ฅผ ์ ์ถํ ์ ์๋ค.
๋ก๋ ์ํผ๋์ค๊ฐ ๊ฐ๋ฐฉ๋ ์ํ์ผ ๋ ์ ํ๋ ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ ๊ทธ๋ฆผ 6๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์์ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ก ์ ํ๋ ์๋ก ๊ฐ์ ๋ฅผ ๊ฒช์ด 150 m ์ง์ ์ดํ๋ก๋ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํด ์์ ์ฃผํ์๋ฅผ ์ถ์ ํ ์ ์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ
์ ํธ ๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ธ๊ฐ ์ ํธ์ ๋์ผํ๊ฒ ์กฐ์ ํ ํ IF๋ฅผ ์ถ์ ํ์๋ค. IF ์ถ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ์ ์ฉ๋ ์ ํ ์ ํธ์
์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ ๊ทธ๋ฆผ 7๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ ๋ฐ๋ผ ์ธ๊ฐ ์ ํธ๊ฐ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ก ์ ํ๋ ์๋ก ์ ์ฃผํ ๋ถ๋ถ๋ณด๋ค ๊ณ ์ฃผํ ๋ถ๋ถ์์ ๋ถ์ฐ์ด ํฌ๊ฒ ์ผ์ด๋จ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 5. ์ ํ ์ ํธ์ ์ฃผํ์ ์๋ต
Fig. 5. Frequency response of propagation signal
๊ทธ๋ฆผ. 6. ์ ํ๋ ๊ธฐ์ค ์ ํธ์ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ
Fig. 6. Wigner-Ville Distribution of propagated signal
๊ทธ๋ฆผ. 7. ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์์ ์ถ์ ํ IF
Fig. 7. IF estimation in Wigner-Vllie Distribution
๋ก๋ ์ํผ๋์ค๊ฐ ๊ฐ๋ฐฉ๋ ์ํ์์ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์์ ์ฃผํ์์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋๋ฐ ์ด๋ ์ ํ ์์์ ๋ฐ๋ผ ์ ํธ๊ฐ ์ ํ๋ ์๋ก ๊ณ ์ฃผํ์ ๋ถ์ฐ์ด
์ฌํด ์ ์ฃผํ๋ณด๋ค ๋์ฐฉ ์๊ฐ์ด ๋ฆ์ด์ ธ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ก๋ ์ํผ๋์ค๊ฐ ๊ฐ๋ฐฉ ์ํ์ผ ๋ ์์ ์ฃผํ์์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ ํ 2๊ณผ ๊ฐ๋ค.
ํ 2. ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ IF์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ
Table 2. Slope of IF along propagation distance
์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ
|
์์ ์ฃผํ์์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ
|
0 [ $m$ ]
|
$1.061\times 10^{15}$
|
150 [ $m$ ]
|
$1.390\times 10^{15}$
|
300 [ $m$ ]
|
$2.924\times 10^{15}$
|
450 [ $m$ ]
|
$-3.455\times 10^{16}$
|
600 [ $m$]
|
$-5.326\times 10^{15}$
|
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํธ์ ๊ฐ์์ ๋ถ์ฐ์ด ๊ณ ๋ ค๋ ์์ ์ฃผํ์ ์ถ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํ์์ผ๋ฉฐ ์ ํ ์๋์ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ํ์
ํ๊ณ ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ ๋ก์
์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์๋ฎฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๊ฐ์๊ฐ ์ผ์ด๋ ์ ํธ์ ์ ํธ ๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ ํ ์๊ทธ๋-๋น ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํด
์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์์ ์์ ์ฃผํ์๋ฅผ ์ถ์ ํ์๋ค. ์ ํ ์๋๋ ์์ ์์์ ์ํด ๋ณํํ๋ฉฐ ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๊ฐ์ ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ด ์ฌํด์ง๋ฉฐ ๊ณ ์ฃผํ ์ฑ๋ถ์ด
์ ์ฃผํ๋ณด๋ค ๋ง์ด ์๊ณก๋๋ฉฐ, ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ ๋ณ ์ ํ ์๋๊ฐ ๋ณํํ๋ค. ์ด๋ ๊ณ ์ฅ์ ํ์ง ์ฑ๋ฅ์ ์ ํ๋ก ์ด์ด์ง๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ ์ฃผํ์์ ๋ฐ๋ฅธ
์ ํ ์๋๋ฅผ ๋ณด์ ํ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ํ ์ ํธ ๋ณต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ณด์ ํํฐ์ค๊ณ๋ฅผ ํ ์์ ์ด๋ค.
Acknowledgements
This work was supported by the National Research Foundation of Korea (NRF) grant funded
by the Korea government (MSIT) : 2021R1A2C1095779. This research was supported by
Korea Electric Power Corporation.(Grant number: R22XO05-03)
References
Chae-Kyun Jung, 2020 01, Development of HVDC Cable Diagnostic Technology, KIEE, World
of Electricity, Vol. 69, No. 1, pp. 11-19
Kuk Kim, Ik-soo Eo, 202001, Implementation of Power Cable Diagnostic Simulator using
VLF, Journal of the Korea Academia-Industrial, Vol. 21, No. 8, pp. 593-602
Jae-Seong Im, Keon-Hee Park, Sung-ho Noh, Woo-sung Jung, Jang-Seob Lim, 2020.11, Statisticla
Compensation Scheme of VLF tanฮด Criteria for Application of Long Distance Cable, KIEE,
KIEE Electrical Properties and Application Sector Autumn Conference, pp. 39-40
Jae-Bong Lee, Yeon-Ha Jung, 201009, An Amendment of the VLF tanฮด Criteria to Improve
the Diagnostic Accuracy of the XLPE-insulated Power Cables, KIEE, Vol. 59, No. 9,
pp. 1644-1651
Jong Min Jeong, Chun Ku Lee, Tae Sung Yoon, Jin Bae Park, 2014.12, Image Processing
Based Time-Frequency Domain Reflectometry for Estimating the Fault Location Close
to the Applied Signal Point, KIEE, Vol. 63, No. 12, pp. 1683-1689
Chun-Kwon Lee, Seung Jin Chang, February 15 2021, A method of Fault Localization
Within the Blind Spot Using the Hybridization Between TDR and Wavelet Transform, IEEE
sens., Vol. 21, No. 4
You Chung, Cynthia Furse, Jeremy Pruitt, May 2005, Application of Phase Detection
Frequency Domain Reflectometry for Locating Faults in an F-18 Flight Control Harness,
IEEE trans. Elect. Comp., Vol. 47, No. 2
Su Sik Bang, Seung-Jin Jang, Geon Seok Lee, Gu-Young Kwon, Yeong Ho Lee, Min-Jae Hwang
Song-ho Sohn, Kijun Park, Yong-June Shin, 2015 07, EMTP Simulations and Analysis for
Detection of Fault Location in High Temperature Superconducting Cables, KIEE The 46th
KIEE Summer Conference 2015, pp. 357-358
Chun Ku Lee, Jin Bae Park, Tae Sung Yoon, 201307, Instantaneous Frequency Estimation
of the Gaussian Enveloped Linear Chirp Signal for Localizing the Faults of the Instrumental
Cable in Nuclear Power Plant, KIEE, Vol. 62, No. 7, pp. 987-993
Hyun-Mo Seong, Yeon-Sub Sim, Juin Go, Noah Yoo, Deokgyeom Kim, Hyeon Hong Seung Jin
Chang, 2022 07, Development of a Reflectometry Simulator Considering Attenuation and
Dispersion of Cable, KIEE The 53th KIEE Summer Conference 2022, pp. 274-275
C. K. Lee, G. Y. Kwon, S. J. Chang, M. K. Jung, J. B. Park, H-S. Kim, Y. J. Shin,
July 2017, Real-Time Condition Monitoring of LOCA via Time-Frequency Domain Reflectometry,
IEEE trans Instrum Meas, Vol. 66, No. 7, pp. 1864-1873
J. Sophocles, 2002, Electromagnetic Wave and Antennas, Orfanidis, pp. 97-104
Geon Seok Lee, Gu-Young Kwon, Su Sik Bang, Yeong Ho Lee, Song-Ho Sohn, Kijun Park,
Yong-June Shin, June 2017, Monitoring Electrical and Thermal Characteristics of HTS
Cable Systems via TimeโFrequency Domain Reflectometry, IEEE trans Appl Supercon, Vol.
27, No. 4
S. J. Chang, Mar 2019, Wire Mismatch Detection Using a Convolutional Neural Network
and Fault Localization Based on Time-Frequency-Domain Reflectometry, IEEE trans ind
Electron, Vol. 66, No. 3, pp. 2102-2110
Yeon-Sub Sim, Hyun-Mo Seong, Seung Jin Chang, 2022 07, An Analysis of Propagation
Velocity Tendency along the Propagation Distance of Cable, KIEE The 53th KIEE Summer
Conference 2022, pp. 1813-1814
Y.-J. Shin, Dec 2005, Application of time-frequency domain reflectometry for detection
and localization of a fault on a coaxial cable, IEEE Trans Instrum Meas., Vol. 54,
No. 6, pp. 2493-2500
B. Boashash, Apr 1992, Estimating and Interpreting the Instantaneous Frequency of
a Signal-Part 2: Algorithms and Applications, Proc. IEEE, Vol. 80, pp. 540-568
C. K. Lee, G. Y. Kwon, Y. J. Shin, January 2019, Condition Assessment of I&C Cables
in Nuclear Power Plants via Stepped-Frequency Waveform Reflectometry, IEEE trans.
Instrum. Meas., Vol. 68, No. 1, pp. 215-224
์ ์์๊ฐ
์ฑํ๋ชจ (Hyun-Mo Seong)
he was born in Daejeon, South Korea.
He has been receiving the B.S. degrees from the Department of Electrical Engineering,
Hanbat National University, Daejeon, South Korea, since 2018.
His general research interests include condition monitoring based on machine/ deep
learning, diagnosis and prognostics of power equipment, signal processing techniques,
and time-frequency analysis.
He was born in Daejeon, South Korea.
He received the B.S. degrees from the Department of Electrical Engineering, Hanbat
National University, Daejeon, South Korea, in 2022, where he is currently pursuing
the M.S. degrees.
His general research interests include asset management systems based on machine/deep
learning and efficient data analysis for complex data and the related applications.
์ฅ์น์ง (Seung Jin Chang)
He was born in Seoul, South Korea.
He received the B.S. and Ph.D. degrees from the Department of Electrical and Electronic
Engineering, Yonsei University, Seoul, in 2010 and 2017, respectively.
In 2018, he joined the School of Electrical and Computer Engineering, Seoul National
University, Seoul, as a Post-Doctoral Researcher.
In 2018, he also joined the Department of Electrical Engineering, Hanbat National
University, Daejeon South Korea, as an Assistant Professor, where he is currently
an Associate Professor.
His current research interests are characterized by condition monitoring based on
machine/deep learning, diagnosis and prognostics of power equipment, including cables
and batteries, applied signal processing techniques, and timeโfrequency analysis.